Kenia is een land dat in landenrapporten van onder andere de Wereldbank naar voren komt als een deel van Afrika waar het (relatief) goed gaat. De middenklasse neemt in omvang toe volgens de grafieken, de levensstandaard stijgt en multinationals strijken neer in het land. Normaal gesproken is een grotere middenklasse een teken dat het ook beter gaat met de democratie en de mondigheid van ‘het’ volk. Dat blijkt genuanceerder te liggen. Carien Westerveld, die in Kenia woont, stelt zich in De Afrikaanse droom de vraag wat er achter die ogenschijnlijke voorspoed en welvaart zit. Daarvoor volgde ze een aantal jonge leden van de middenklasse van Nairobi. Dat is te prijzen want de argeloze krantenlezer kent Kenia inderdaad als een land waar het relatief goed gaat, maar wel onlangs geteisterd werd door verkiezingsgeweld.

Westerveld laat zien dat de middenklasse misschien rijker lijkt maar nog steeds te maken heeft met ouderwetse structuren. Ze hebben weliswaar een iPhone, een auto, een appartement in Nairobi en meerdere bed partners, maar moeten zich daarvoor diep in de schulden steken. Daarnaast zitten er in die moderne levens nog sterke overblijfselen van de tribale cultuur en ouderwetse ideeën over het huwelijk en seksualiteit. Men voelt zich bijvoorbeeld (sociaal) verplicht om te trouwen en de jongeren stemmen op een presidentskandidaat van hun eigen stam – zelfs als ze weten dat hij corrupt is.

Relaties zijn in het Keniase perspectief bovendien vooral een sociaaleconomische aangelegenheid. Zo zegt Westerveld dat mensen boven de dertig ‘op zoek gaan naar een geschikte partner, zodat ook zij een paar mooie trouwfoto’s op sociale media kunnen zetten en niet achter hoeven te blijven bij hun leeftijdsgenoten’en het gaat om ‘het vergroten van hun uitgeefcapaciteit en stijgen op de sociale ladder. Ze houden zich niet bezig met liefde. Liefde is voor de armen. En voor de rijken. De mensen in het midden kunnen zich de liefde niet permitteren.’ Liefde kan het dus eigenlijk niet genoemd worden.

Er is geen reden om daaraan te twijfelen, maar het gevoel dat zich opdringt is dat een dergelijke observatie ook zou kunnen gaan over Europese millennials. De delen van het boek over relaties en seksualiteit overtuigen niet helemaal omdat het geen verhalen zijn die zodanig tot de verbeelding spreken dat ze een breder verhaal over een generatie in Kenia zouden vertellen. Welke generatie heeft er nou niet te maken met een spanning tussen de traditie en het moderne leven van nu? Alsof in Europa het huwelijk of het hebben van een vaste levenspartner niet ook nog altijd de norm is. Het is moeilijk te geloven dat niet ook twintigers en dertigers in Europa eerder verliefd zijn op het huwelijk zelf als instituut dan op de partner die ze daarvoor vinden – zeker als vrienden en vriendinnen al in het huwelijk zijn getreden en in zoverre aan de conventie lijken te hebben voldaan.

Daar staat tegenover dat Westerveld erg sterk en scherp observeert in passages over de diensten van moderne kerken die ook op Whatsapp en Facebook actief zijn. Ze laat zien dat die kerken uitgroeien tot miljoenenbedrijven die op een heel manipulatieve wijze naar vastigheid zoekende jongeren aan zich proberen te binden. Wie niet 10% van zijn inkomen afstaat aan de kerk is geen goede gelovige. Zonder te veel uit te leggen laat ze duidelijk de perversiteit daarvan zien. De ouderwetse macht van de kerk bestaat dus nog steeds, maar wordt als het ware gegoten in een modern glimmend jasje van sociale media.

Juist in die stukken waarin Westerveld niet te veel uitlegt, toont ze zich de scherpe journalist die ze is. In de stukken waarin ze dieper ingaat op de persoonlijke verhalen van de jongeren die ze volgt schrijft ze helaas minder boeiend omdat ze wat in herhaling lijkt te vallen doordat de verhalen van verschillende jonge vrouwen en mannen af en toe wel erg op elkaar lijken.

Wat blijft hangen is wel dat een strengere redacteur de stukken wellicht meer had kunnen ‘uitbenen’ waardoor ook de andere delen de kracht en overtuiging zouden hebben van de observaties over de kerkdiensten. Dat laat onverlet dat Westerveld over een land schrijft dat niet vaak wordt beschreven. Ze geeft daarvan bovendien een eerlijk beeld. De les die je als lezer uit het boek kunt halen is dat onder een suikerlaagje van economische voorspoed nog steeds van alles mis kan zijn. Daar wordt de lezer zich in al zijn vezels van bewust.