Een droevige jongen wordt een koningszoon die het land van zijn vader bevrijdt van het juk van een boze tovenaar: klassieker dan Astrid Lindgrens Mio, mijn Mio kan een kinderboek haast niet worden. Het avontuur van de jonge Bo Vilhelm Olsson, alias Bosse, alias Mio, heeft in de afgelopen zeventig jaar miljoenen lezers gevonden. Het is een verhaal dat uitnodigt tot herlezen, zeker nu het ook in het Nederlands heruitgegeven is met de nieuwe illustraties van Johan Egerkrans.

De Zweedse illustrator Egerkrans staat bekend om zijn draken, monsters en andere fantasiewerelden in zowel boeken als films en games. Die krachtige, kleurrijke tekeningen maken Mio, mijn Mio bijna tot een nieuw verhaal. Ook de Nederlandse vertaling van Saskia Ferwerda uit de jaren vijftig is, zoals ook in de vorige edities, weer aangepast naar het taalgebruik van deze tijd. Het verschil met de vorige uitgave mag er dan een van nuance zijn, maar is daarom niet minder belangrijk. In Astrid Lindgrens sprookjesachtige verteltrant komt het namelijk neer op het juiste ritme. Dat treft de nieuwe uitgave uitstekend.

Een hervonden leven
Behalve een spannend verhaal is Mio, mijn Mio natuurlijk wel een sprookje, en net als in sprookjes, gaat het over de grote menselijke thema’s als vriendschap, liefde, trouw en hoop.
De weesjongen Bosse groeit op bij liefdeloze pleegouders in Stockholm. Hij vindt zijn leven een sleur zonder uitzicht. Dan komt hij in het bezit van een gouden appel en een brief, gericht aan de koning van het Land in de Verte. ‘Degene die je zo lang hebt gezocht, is op weg’, staat er in de brief. ‘Ik begreep er geen woord van,’ laat Lindgren Bosse vertellen. ‘Maar ik werd zo wonderlijk koud over mijn hele lichaam.’ Een paar wonderlijke gebeurtenissen verder blijkt Bosse de verloren zoon van de koning van het Land in de Verte: Mio.

In het Land in de Verte ontdekt Mio veel fraais waarover hij in zijn leven als Bosse nooit had kunnen dromen. Hij krijgt een boezemvriend, Jum-Jum, die hem doet denken aan Benka, zijn enige vriend in Stockholm, die hij achter heeft moeten laten. Ondanks dat zijn leven als Mio veel meer voorstelt dan zijn eerdere leven, blijft hij het gemis om Benka met zich meedragen. Dat er in het leven altijd ook iets verloren gaat, is een kernelement in Astrid Lindgrens verhalen. Het geeft ook Mio, mijn Mio een ondertoon die tegelijk zowel weemoedig als diepmenselijk is. Dat maakt het boek, net zoals Lindgrens andere twee fantasyklassiekers Ronja de roverstochter en De gebroeders Leeuwenhart, tot een verhaal voor alle leeftijden.

De achterkant van het geluk
Mio’s leven in zijn vaders rijk is mooi, maar niet zonder schaduwen. Al gauw komt hij te weten van de kwade ridder Kato, die kinderen tot vogels betovert en de hele natuur laat sterven. Op zijn witte paard Miramis rijdt Mio, vergezeld door Jum-Jum, naar het Dode Woud, waar ridder Kato zijn kasteel heeft staan. De reis is niet zonder gevaren, maar keer op keer ontsnappen de jongens aan het onheil. Hoe dichter ze bij Kato komen, hoe sprookjesachtiger de vertelling wordt.

‘Maar toen gebeurde iets wonderlijks’, staat er bij elke nipte redding. Golven aan een stormende zee gaan liggen, bomen blijken beschermende holtes te hebben, de aarde en rotswanden barsten open. En dan? De laatste redding komt uit een onverwachte hoek. Die toont de kracht van samenwerking, waardoor ook degenen zonder macht en middelen veel kunnen bereiken.

Bewegende beelden
Johan Egerkrans is een illustrator die de spanning op de spits weet te drijven. Zijn Dode Woud is doder dan je uit de woorden van het verhaal zou kunnen opmaken, en zo is de ridder Kato van zijn hand verschrikkelijker dan ooit tevoren. Maar zo maakt hij ook de liefde en de vriendschap tussen Mio, Jum-Jum, Miramis en vader koning goed voelbaar in de beelden. Van Mio, mijn Mio is in de jaren tachtig een speelfilm gemaakt. Het zou mooi zijn Egerkrans’ illustraties in beweging te zien. Het idee is misschien niet helemaal uit de lucht gegrepen, want zijn stijl doet meteen denken aan de tekenfilms van Michel Ocelot, in Nederland vooral bekend om Kirikou en Azur & Azmar.

Astrid Lindgren heeft verteld dat zij het idee voor Mio, mijn Mio kreeg tijdens een wandeling in hetzelfde park in Stockholm, waarin Bosse in het begin van het verhaal zich verwondert over de gouden appel en de brief. Op een avond zag ze er een eenzame jongen op een bank zitten. Ze dacht dat de jongen misschien in een van de huizen achter het park woonde. Ze stelde zich voor hoe zijn leven eruit zou zien en wat mogelijk daarna zou kunnen gebeuren. Zo beginnen verhalen.

Literair Nederland is bezig met het opzetten van Jong Literair Nederland. Om alvast in de stemming te komen, zullen er de komende tijd ook recensies over kinder- en jeugdboeken op Literair Nederland verschijnen. Wij zijn op zoek naar recensenten. Ben je bekend in de kinderboekenwereld? Lees je kinderboeken en lijkt het je leuk ze te recenseren, laat het ons weten en stuur alvast een proefrecensie op!  mohana@literairnederland.nl of carolien@jong.literairnederland.nl