Annette Maas – Hier kom ik weg

Terug naar vroeger

Recensie door Thomas van Lier

Begin-veertiger Simone Waterman leidt een comfortabel leven: met haar creatieve vriend Raaf en twee dochters Mia en Linde woont ze in Amsterdam, waar ze als bakfietsmoeder het huishouden van haar gezin bestiert. Simone begint echter te twijfelen. Sinds ze is gestopt met acteren, mist ze een doel in haar leven. Haar vriend Raaf raadt haar aan om weer te gaan werken, maar daarmee is het probleem niet opgelost, want ook over haar relatie is ze te ontevreden. Om met zichzelf in het reine te komen, gaat Simone terug naar de plaats waar ze is geboren en opgegroeid. Daar hoopt ze antwoord te kunnen geven op de vraag: wie ben ik eigenlijk?

Het uitgangspunt van Hier kom ik weg, de debuutroman van Annette Maas, is niet erg origineel. De afgelopen jaren zijn er meer romans verschenen met eenzelfde strekking: een gesettelde man of vrouw van in de veertig stelt zichzelf de vraag: is dit het? Een onverwachte gebeurtenis of ontevredenheid over het heden brengt het burgerlijke leven aan het wankelen, waardoor een zoektocht naar ‘het ware ik’ volgt. Zo weigert Roxy in de gelijknamige roman van Esther Gerritsen de voorbeeldige weduwe te zijn nadat haar overspelige man is omgekomen en zoekt Mascha in Misschien wel niet de erotische spanning op internet. Aan dit voorspelbare gegeven voegt Annette Maas de rol van de geboorteplaats toe. Simone woont al enige tijd in Amsterdam, maar voelt zich steeds meer vervreemd van de onpersoonlijke wereld om haar heen. Ze verlangt terug naar haar jeugd, toen ze in het kleine, overzichtelijke Winschoten deel uitmaakte van een hechte gemeenschap die ze vroeger als benauwend ervaarde, maar nu romantiseert.

Hier kom ik weg (Oost-Gronings voor ‘Hier kom ik vandaan’) komt traag op gang. Lange tijd is het onduidelijk met welk probleem Simone te maken heeft. Is ze een verwende, verveelde huismoeder die behoefte heeft aan afleiding of een persoonlijke invulling van haar leven of bevindt ze zich in een existentiële crisis die zijn wortels in het verleden heeft? In de loop van de roman wordt duidelijk dat de onzekerheden en het onvermogen om echt gelukkig te zijn, samen hangen met zaken die vroeger zijn voorgevallen. Uit de tweede verhaallijn, die wordt afgewisseld met gebeurtenissen uit het heden, blijkt dat Simone de plotselinge scheiding van haar ouders nooit te boven is gekomen. Ze heeft het vertrek van haar moeder nooit begrepen en ervaart het nog steeds het als een daad van egoïsme. Het dagboek van haar moeder, dat ze op de zolder van haar ouderlijke huis heeft laten liggen, kan opheldering geven. Simone hoopt zo ook meer over zichzelf te weten te komen.

Annette Maas heeft een soepele schrijfstijl en bezondigt zich niet aan overbodige adjectieven of ingewikkelde zinsconstructies. De weinige keren dat ze zich uit in figuurlijk taalgebruik, doet ze dat op een treffende, effectieve manier: ‘In Oost-Groningen is de wereld niet rond maar plat, een platte zwarte langspeelplaat waar je als een naald overheen fietst zodat er een lied kan klinken. Het lied van de stilte’. De liefde voor het Oost-Groningse polderlandschap, waar Annette Maas ook vandaan komt, is voelbaar in de manier waarop ze erover schrijft. De twee verhaallijnen in het eerste deel zorgen voor een prettige variatie en monden uit in het tweede deel, waarin verleden en heden samenkomen. Pijnlijke gebeurtenissen uit Simones jeugd, zoals de scheiding van haar ouders en grootouders, maar ook het misverstand tussen Simone als tienermeisje en haar vriendje, of de eerste, ongemakkelijke seksuele ervaring, worden op een prikkelende manier beschreven. Toch komt Hier kom ik weg een aantal zaken tekort om daadwerkelijk te overtuigen.

De roman snijdt een aantal belangrijke thema’s aan, zoals de relatie met je (groot)ouders, eenzaamheid, het spanningsveld tussen eigenbelang, trouw en verantwoordelijkheid, en het verlangen naar individuele ontwikkeling. Ook speelt afkomst een rol, de manier waarop iemand emotioneel en cultureel verbonden is met de plaats waar diegene geboren en opgegroeid is. Annette Maas laat deze thema’s de revue passeren, in een zorgvuldig opgebouwd verhaal, maar de scherpte die je als lezer wakker schudt met een vuistslag op de schedel (in de woorden van Kafka), ontbreekt. Daarvoor is Hier kom ik weg te braaf. Simone twijfelt, maar durft geen keuze te maken met onvoorziene gevolgen, zoals haar moeder, want daarvoor is ze te verstandig. Als ze met haar vroegere vriendje de hotelkamer induikt, blijft het bij zoenen, want ze zijn te moe om verder te gaan. Simone zoekt de grenzen op, maar gaat daar nooit overheen, waardoor schuldgevoel, schaamte, spot en spijt haar bespaard blijven. Haar comfortabele leven is zo gek nog niet.

 

 

Omslag Hier kom ik weg - Annette Maas
Hier kom ik weg
Annette Maas
Verschenen bij: Uitgeverij Nijgh & van Ditmar
ISBN: 9789038802435
256 pagina's
Prijs: € 19,99

Meer van Thomas van Lier:

Recent

27 maart 2023

Traumaverwerking in naoorlogs Duitsland

Over 'Eindelijk heb je ons gevonden' van Edgar Selge
23 maart 2023

Elke editie is verrassend en nodigt uit tot kijken lezen kijken

Over 'Kluger Hans #43 / Huid' van Redactie: Yasmin Van 't Veld, Dorien Couton, Hans Depelchin e.a.
22 maart 2023

Driewerf rosé!

Over 'Flessenhart' van Robert Schuit
21 maart 2023

Alles geschreven...

Over 'Cinemascope' van Gerrit Brand