Powerfeministen. Zo noemen ze zichzelf, de hoofdpersoon (met dezelfde naam als de auteur) en haar vriendinnen. Boeken van de feministen uit de jaren zeventig sterken hen ‘in hun drang naar onafhankelijkheid’ en ook zij willen ‘hoeders’ zijn ‘van hun eigen vrijheid en genot’. Bovendien zijn mannen er om ‘met hun pikken het vrouwelijk brein te stimuleren’. De toon is gezet en die zal niet meer veranderen. ‘Wij wilden onze onderdrukker sufneuken, hulpeloos maken, zijn gezonde verstand ontnemen’ schrijft Samson en daar wordt in het boek op weinig subtiele wijze gehoor aan gegeven, al is van onderdrukkers geen sprake.

Het intellect Anne-Marieke Samson, de ik-verteller, studeert af als taalwetenschapper en krijgt onmiddellijk een goede baan bij een ministerie. (Auteur Samson zelf werkt ook bij een ministerie.) Ondertussen heeft ze haar ‘grote liefde’ Iwan ontmoet, lid van een groep kunstenaars die zich de ‘Klootzakjes’ noemt. Dat Iwan haar grote liefde is moeten we op haar woord geloven, want het blijkt nergens uit. Voor bewijzen is het boek te oppervlakkig. Iwan noemt haar liefkozend ‘snolletje’, ‘snollekopje’ en meer variaties daarop en Anne-Marieke laat zich dat tevreden aanleunen. De relatie loopt spaak, Iwan vertrekt op laffe wijze en Samson treurt. In haar meegaande houding wat betreft Iwans mannelijk egocentrisme ziet ze geen reden om haar feministische ideeëngoed eens kritisch onder de loep te nemen.

Seksuele impertinentie
Behalve van onderdrukkers is er ook van onafhankelijkheid weinig te bespeuren, want uiteindelijk is het doel dat de vrouwen een man ‘aan de haak slaan’ – een term die voortdurend terugkomt – of ‘in haar webje vangen’, en een degelijke relatie krijgen. Alleen-zijn is beangstigend. Trouwen gaat de hoofdpersoon dan weer te ver, maar samenwonen is een hoog goed en geen relatie hebben iets waarvoor zowel vrouw als man zich eigenlijk moet schamen. Kortom, uitgaan, drank en seksuele ongegeneerdheid bepalen de dagen van de personages en zolang daar geen relatie uit voortkomt is het slechts tijdvulling. Om autonomie en feminisme, wat dat vandaag de dag ook mag betekenen, lijkt het in Klootzakjes juist niet echt te gaan.

Die is echt leuk
Tussentijds heeft de hoofdpersoon Iwans beste vriend Alex leren kennen en geregeld ontmoet. Alex is degene die van haar zei, toen Iwan en hij haar voor het eerst tegenkwamen in een kroeg: ‘Die is leuk, die is echt leuk.’ Dat soort complimenten, hoe slim, mooi, elegant, goedgekleed, begripvol, wijs en geweldig Anne-Marieke is, maken het hele boek door duidelijk dat Samson niet van de straat is, ondanks haar zelfbenoemde verlegenheid en schaamtegevoel. Wat overigens niets met de seks te maken heeft, daarvoor gelden andere maatstaven. Alex is in het begin nogal zwijgzaam, voor Samson reden om overmatig met de term autistisme te strooien. In het verdere verloop valt er bij Alex geen autisme meer te ontdekken.

Ze brengen niets anders te berde
Auteur Samson ontkomt niet aan tegenstrijdigheid. Ze beschrijft hoe het in de maatschappij nog altijd lijkt te gaan om de mooie, seksueel begeerlijke vrouw van wie volgzaamheid wordt verwacht en het hersenwerk er minder toe doet. Die kritiek snijdt zeker hout. Tegelijkertijd laat zij haar vrouwelijke personages, allemaal voorzien van prestigieuze, goed betaalde banen, vooral bezig zijn met zoals gezegd ‘een man aan de haak slaan’, liefst een knappe, terwijl ze zich daarbij zelf gedragen als seksobject. Over werk, maatschappij of politiek praten de vriendinnen niet, alleen over mannen en seks. Werk hoeft niet overgewaardeerd te worden en Samson spreekt wel over haar werk met Iwan – die het maar een suffe baan vindt op dat ministerie, al zegt hij trots te zijn op zijn ‘geleerd snolletje’ – maar dat de vrouwen niets anders te berde brengen dan het onderwerp mannen laat de vraag open of er überhaupt wel enige belangstelling is voor de rest van de wereld.

Levendig
Hoofdpersoon Samson schrijft ook een boek, waarin en waarbij vrienden, collega’s en bekenden worden betrokken. Zolang er – zoals bij Klootzakjes– roman op een omslag staat is het zinloos je af te vragen wat autobiografisch is en wat niet maar in ieder geval wekt Samson sterk de indruk onbelemmerd te putten uit omstandigheden en mensen om zich heen. Levendig is het boek daardoor wel, met veel verschillende situaties, locaties en gebeurtenissen, en af en toe is het komisch. Op haar best is Samson als ze serieus over taalwetenschap schrijft – bij elkaar een paar pagina’s – en de beschrijvingen over kunst en tentoonstellingen of performances van de kunstenaars zijn haast satirisch.

Tekortkomingen
Aan de stijl kan nog veel verbeterd worden en slordigheden, waarvan er in Klootzakjes veel voorkomen, zou een serieus auteur zichzelf niet moeten toestaan. Oma ligt in het ziekenhuis en Anne-Marieke mag van haar moeder niet alleen bij oma waken, daar is ze te jong voor. Nog op dezelfde pagina wordt ze door haar moeder bij het waken afgelost. In acht opeenvolgende regels komt zes keer het woord ‘was’ voor. Ontelbare keren ‘iets dat, het enige dat, alles dat’ in plaats van ‘wat’. Storende ongerechtigheden zijn ook ‘Ik bedacht me’ en niet ‘Ik realiseerde me’ of ‘Ik dacht’ of ‘Ik meende’ (zich bedenken is iets heel anders), herhalingen van dezelfde formuleringen binnen enkele zinnen, tijdsverloop dat niet klopt, verschillende woorden waar op verwarrende wijze hetzelfde object wordt bedoeld (huis, appartement, flat, woning) enzovoort. Overigens zou ook een uitgever/redacteur zich dit soort tekortkomingen moeten aantrekken. Er zijn altijd nog handboeken, schrijf- en redactiewijzers en taaladviezen voorhanden.

Koketterie
Het is jammer dat Samson zichzelf niet wat meer in toom houdt. Het hele boek door stuiten we op een etalage met een door iedereen bewonderde en geliefde hoofdpersoon erin. De glorieuze apotheose daarvan vindt plaats als Samson op een podium een lied zingt, begeleid door een achtergrondkoor van mannen. Alleen mannen, inclusief ex-geliefden.
Andere koketterie is dat Samson het vreselijk vindt om vijfentwintig te worden. Hoezo vreselijk? Wie de grofheden, het effectbejag, de slordigheden en de niet erg aantrekkelijke titel voor lief neemt, heeft aan Klootzakjes een verstrooiende chicklit die vlot wegleest.