‘We woonden in de stad die papa Leeuw het naamloze gat noemde’. Het is de eerste zin van de tweede alinea van Alleen met de goden, de nieuwste roman van Alex Boogers. Hij roept direct de troosteloosheid op van de omgeving waarin Aaron Bachman, in wiens leven we worden meegezogen, opgroeit. Aaron is 9 jaar als de roman begint. Hij groeit op in achterstandsbuurten en is het enige kind in een ontwricht gezin. Zijn moeder geeft hem dagelijks te verstaan dat haar leven gelukkiger zou zijn geweest als hij nooit geboren was en zijn vader zit in de gevangenis omdat hij iemand in een woedeaanval dood heeft geslagen. Hoe kun je in zo’n situatie als kind het hoofd boven water houden?
Schrijver Boogers noemt in interviews Alleen met de goden zijn ‘eindboek’. Hij woont en werkt in Vlaardingen, ‘het naamloze gat’ uit de roman. Zijn nieuwste roman is min of meer zijn ultieme samenvatting van wat hij eerder schreef over het milieu waarin hij zelf opgroeide. Hij verwerkte er bijzonder veel autobiografisch materiaal in dat in zijn eerdere boeken ook al het thema vormde, maar dan in verbrokkelder vorm, zoals de vechtsport en het leven aan de zelfkant in Het waanzinnige van sneeuw en in Lijn 56.
Van blurbs op boeken moet je je vaak niet teveel aantrekken, maar in dit geval slaat die de spijker op de kop. Die karakteriseert het boek als ‘een coming-of-age roman’ waarin Boogers’ thema’s samenvloeien: ‘verstoorde familierelaties, liefde en verlating, vechten om te overleven, schrijven om te groeien.’
De vader wordt door Aaron ‘papa Leeuw’ genoemd. Omgekeerd noemt hij Aaron ‘Tijgerwelp’. Om het leven aan te kunnen en alle vernederingen de baas te kunnen zul je moeten vechten, prent Leen de jongen in. Aaron is erbij als papa Leeuw op de drempel van zijn huis een man in elkaar slaat die een tas bij zich heeft met een boek erin. De klap is zo hard dat het slachtoffer het niet overleeft. Leen gaat de gevangenis in en zijn zoon blijft achter bij zijn moeder, die hem voortdurend vernedert en afgeeft op haar man. ’s Nachts droomt Aaron van gevaartes die hem dreigen te vermalen en die hij probeert te bezweren door ze op te schrijven in schriften die hij angstvallig voor de buitenwereld verbergt. Liever dan thuis zoekt Aaron zijn heil op straat of bij de buurkinderen Olivia en Ronald. Hij vervalt in een leven van banale seks en straatgevechten. Er is een lichtpunt voor de jongen als hij, in een poging niet afhankelijk te zijn van zijn moeder, een baantje krijgt in een kennel. Daar ontdekt hij dat hij een ontembaar lijkende hond – hij noemt hem Otis, naar zijn lievelingszanger Otis Redding – handelbaar weet te maken omdat hij iets van zichzelf in het dier herkent. De hond lijkt het enige wezen dat hém echt begrijpt.
Zijn moeder etaleert één trots wél: ze wil dat Aaron niet, als andere buurjongens, laaggeschoold blijft. Ze wil hem op de mavo. Vanaf dan begint een leven waarin Aaron ankers vindt die hem houvast bieden. Op school is er de muziekleraar Broere, die zelf in de ogen van de directie niet van onbesproken gedrag is, maar voor Aaron wel de enige door wie hij zich begrepen voelt. Hij voorziet hem van boeken (onder andere The Sun Also Rises van Hemingway) die hem leren hoe krachtig taal kan zijn.
Aaron blijkt aanleg te hebben voor kickboksen en hij vindt ook daar een gids die weet wat voor slag jongen hij is. Beiden, de muziekleraar en de kickbokstrainer Art, houden Aaron voor waar zijn talenten liggen en wat voor weg hij te gaan heeft. En er is nog een derde persoon die hem een spiegel voorhoudt, zijn fysiek grotendeels afwezige opa, die zijn eigen weg gaat en Aaron begripvolle brieven schrijft. Ook hij stuurt hem boeken, over Japanse samoerai, waaruit hij zal leren ‘met zwaard en pen’ te vechten.
Ondertussen rijgen de ruzies zich thuis aaneen. Met moeder valt bijna niet samen te leven en onder invloed van wat Aaron hoort over zijn vader kantelt zijn beeld van hem van dat van een vechtende leeuw naar dat van een lafbek.
Aaron boekt als kickbokser grote successen – ook hier komen we Otis Redding weer tegen, wiens A Change is Gonna Come zijn opkomstmuziek wordt bij wedstrijdgevechten – , maar toch gaat hij zich steeds eenzamer voelen. Hij wordt toegejuicht als “Het beest”; hij wordt op handen gedragen. Maar niemand lijkt de kwetsbare, bange jongen te zien die in dat beest huist:
Ik hou niet van de massa (…) Ze zien het beest, maar niet de angst. Ze zien de kracht van mijn stoten, de drift, en de knock-outs, maar niet het verlies. Ik verlies, zelfs als ik win, want in de ring heb ik maar met één tegenstander te maken, en niet met die gruwelijke blinde massa, die haar oordeel klaar heeft, die niet kan wachten om te zeggen dat ik er niet toe doe.
Dezelfde angst speelt hem parten als hij Nadine ontmoet, de eerste vrouw die hem laat zien dat liefde iets anders is dan hij uit pornoblaadjes en in zijn spelletjes met Olivia heeft opgedaan. Hij kan zich niet aan haar overgeven.
Boogers beschrijft in zijn roman het leven in een asociale omgeving door de ogen van een jongen van zijn 9de tot zijn 23ste jaar. Dat doet hij bijzonder inlevend en geloofwaardig waardoor je je als lezer voelt rondlopen in de harde werkelijkheid van Aaron Bachman.
Alleen met de goden is een rauw boek. Maar ook een hoopvol stemmend boek. Het is bovendien een liefdevol boek, waarin voelbaar wordt hoe ieder mens in dit milieu gebukt gaat onder klappen en onvermogen.
Boogers schrijft bovendien boeiend, bijna luchtig, en met een inktzwarte humor, waardoor de werkelijkheid zich des te naargeestiger opdringt. De vele monologues intérieurs laten je in de huid van Aaron kruipen. Die monologen zijn vaak erg mooi verweven in de chronologie van het feitelijke verhaal, waardoor sommige hoofdstukken juweeltjes van vlechtwerken van verhaallijnen zijn. Tenslotte is er het spannende plot, waarin duidelijk wordt waarom de vreemde bezoeker destijds door papa Leeuw in elkaar werd geslagen en wat er in die tas zat die de bezoeker bij zich had.
