In Arkadia van Sipko Melissen ontdekken we in het eerste deel de Zeeuwse kinderjaren van de Amsterdamse student Ko. Toen hij 9 was moest hij daar met het gereformeerde onderwijzersgezin waarvan hij deel uitmaakte, afscheid nemen van zijn eerste vriendje op Tholen. Het tweede deel speelt zich af in Putten waar hij zich verdiept in de geschiedenis van die plaats waar in 1944 bijna alle mannen door de Duitsers werden afgevoerd als represaille voor een aanslag. In het laatste deel is Ko 25 jaar oud en op weg naar zijn ouders die in het Friese Koufurderigge in een vakantiehuisje verblijven. Hij wil bij hen zijn vriend Bor introduceren. ‘Hij ziet zijn vader en moeder in het zomerhuisje zitten, wachtend op hem en zijn verhalen, evenals zijn twee jongere broers en de drie zusjes. Maar wat kan hij vertellen? Dat Bor steeds bruiner en mooier werd en dat híj steeds bruiner en mooier werd en dat hij in zijn kleine zwembroek langs de vloedlijn danste. Of over de nachten dat hij wakker schrok en zich bewust was van de kosmische verlatenheid waardoor zij omringd waren? Moest hij, om de spanning te verhogen, vertellen dat zij tijdens die vakantie op Trevose Head technically voor levenslang in aanmerking kwamen? Toen ik op een zonnige ochtend in onze lievelingsbaai Bor aanhaalde en spontaan zoende, wees hij mij erop dat we officieel de kans liepen levenslang de bak in te gaan. Homoseksualiteit was in Engeland nog steeds illegaal, met buggery technisch strafbaar by imprisonment for life’.
Oogst week nr 14 – 2023
Meer dan een paar koeien en kippen en een klein stuk land heeft de Zwitserse boer Tanner niet. Hij is een eenvoudige man die zijn bedrijf aan de uitlopers van de Alpen leidt zoals zijn ouders dat al generaties lang deden.
De novelle begint in het voorjaar. Tanner wil zijn koeien Carmen, Fiona, Bella, Pama, Petra en Vreni de wei in laten. Er is iets met Vreni. Een van haar spenen is hard: ‘ze heeft een hard kwartier’. Hij vult de emmer met de melk uit de drie andere spenen en zet die voor aan de naamloze stier. Die laat hij nooit buiten; hij heeft zijn vader eens een oog uitgestoten. In de volgende scène zit Tanner aan de keukentafel bij zijn vrouw Marie. Hij heeft de stalgeur van zich af gewassen. Kauwend op zijn brood zegt hij tegen zijn vrouw:
‘Vreni heeft een hard kwartier.’
‘Ach jeetje!’
‘Het gaat goed met ‘r.’
‘Dan ga ik ‘r zo brood brengen.’
Tanner knikt, want Vreni is dol op brood. (…)
Tanner klemt de boterham tussen zijn tanden, scheurt hem af, klokt er een slok koffie achteraan.
‘Komt wel goed’, kauwt hij.
‘Moet ik Frankhauser bellen?’
Tanner schudt zijn hoofd (…) Marie blijft een tijdje zwijgend zitten, Tanner slurpt, ze houdt haar hoofd scheef. Wat zou er nu komen?
Maar er komt niks, ze recht haar nek en breit verder.
Later ontdekt Tanner twee enorme gaten, bodemloze putten, in zijn erf. Wat moet hij daarmee aan? Wat hebben ze hem te zeggen? Hij wil graag de juiste keuzes maken, maar maakt de verkeerde.
In 1988 werd psychiater Pieter Kuiper in Nederland op slag bekend met zijn onthullende boek Ver heen. Daarin schreef hij onverbloemd over zijn eigen depressie die uitliep op een psychose waarin hij zichzelf dood waande. Het boek werd, mede door een optreden van Kuiper in het boekenprogramma van Adriaan van Dis, ook door menigeen buiten zijn eigen vakgebied met ontroering gelezen en als troost ervaren. Nu is er de biografie van deze man, geschreven door Koen Hilberdink. Wat Kuiper in Ver heen (en bij Van Dis) niet vertelde was dat hij ook homoseksueel was en wat voor strijd hem dat in zijn leven opleverde. Hij schreef zelfs een boek Neurosenleer waarin hij homoseksualiteit als een aandoening beschreef. Het is onder andere dat persoonlijke gevecht van Kuiper dat Hilberdink beschrijft, onder meer aan de hand van diens dagboeken en brieven. Daaruit komt ook naar voren welke rol zijn vrouw Noortje, dochter van de theoloog Heiko Miskotte, en het geloof in dit verhaal hadden. Hilberdink schreef eerder biografiën van de dichters Paul Rodenko en Hans Lodeizen en van uitgever Johan Polak.
