Oogst week 40

Ferdinand Bordewijk (1884-1965) is alom bekend van de klassiekers Bint, Knorrende Beesten, Blokken en Karakter. Dat zijn vrouw Johanna componiste was, is veel minder bekend. Meer dan tachtig jaar na verschijnen van zijn boeken, leven deze nog voort. Bint en Karakter worden nog steeds gelezen (van Karakter is dit jaar een bekroond luisterboek verschenen) en werden bewerkt voor tv, film en toneel. Een toneelbewerking van Bint wordt vanaf september dit jaar opnieuw op de planken gebracht een boek dat nog steeds staat voor discipline en tucht op school, zoals Karakter staat voor de verhouding tussen vader en zoon. Twee keer werkten ze samen, voor een opera en bij een oratorium. Ferdinand schreef de tekst, Johanna maakte de muziek. Hun huwelijk was hecht. Ze inspireerden, stimuleerden en bekritiseerden elkaar. En hun band was liefdevol tot het eind, toen Johanna steeds vaker in de war raakte en Ferdinand haar moest beschermen.
Niet eerder kon een biograaf zo dicht bij de afstandelijke Bordewijk komen. Een sleutel daarvoor bleek zijn vrouw te zijn en het persoonlijk archief dat niet eerder te raadplegen was.

Perpetua is een reeks die uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep uitgeeft sinds oktober 2007. De reeks omvat de 100 ‘beste boeken van de wereld’. Alle boeken worden opnieuw gezet en zonodig opnieuw vertaald en gebonden met stofomslag en leeslint. Elk deel krijgt bovendien een speciaal voor deze uitgave geschreven nawoord van een bekende Nederlandstalige schrijver.

Onlangs werd in die reeks Middlemarch van George Eliot, pseudoniem van de Engelse schrijfster, dichteres, journalist en vertaler Mary Ann Evans duitgebracht. Eliot behoort tot de toonaangevende schrijvers van het Victoriaans tijdperk. Middlemarch  staat tegenwoordig op nummer 21 van de lijst met de beste boeken uit het Engelse taalgebied. Het is is een van die boeken waardoor je gehypnotiseerd raakt. Er zijn maar weinig romans die zulke intense emoties oproepen. De beroemde dichteres Emily Dickinson schreef erover: ‘Wat ik van Middlemarch vind? Wat ik ook vind van eeuwige roem – behalve dan dat in vele passages deze sterfelijke vrouw zich al met onsterfelijkheid heeft bekleed.’
In Middlemarch beschrijft George Eliot het leven van een aantal mensen uit de Engelse middenklasse in een provinciestad rond 1830. Ze doet dat met oog voor detail en gevoel voor drama.

Het Duel is een portret van een ongewone vriendschap. De twaalfjarige David ontmoet de oude meneer Rosenthal als hij zich samen met een paar klasgenoten als vrijwilliger aanmeld voor de actie ‘adopteer een bejaarde’. De moeder van David vindt het maar niets; ze wil dat hij vrienden maakt onder zijn eigen leeftijdgenoten.

Maar met zijn vrienden maakt David lang niet zulke spannende dingen mee als met meneer Rosenthal. Er zijn altijd huizen en straten die Rosenthal vanuit een nieuwe hoek of op een ander uur van de dag wil fotograferen, er is altijd wel iets om kwaad over te worden, waarop gereageerd moet worden met brieven in de krant. En er is de bullebak van het bejaardentehuis, Rudi Schwartz. Het gaat uiteindelijk vooral om de strijd tussen deze twee mannen en die zijn hoogtepunt bereikt in de vorm van een ouderwets duel. Heel kinderachtig en ook gevaarlijk, vindt David. In zijn poging tot het redden van zijn oude vriend, stuit David op een geschiedenis die zich over Duitsland, Israël en Engeland uitstrekt, en waarin oude liefdesaffaires, gestolen tekeningen, en twee pistolen uit de Eerste Wereldoorlog een rol spelen.

Een verhaal waarin je meekijkt met de scholier David, die normaal gesproken alleen in beweging komt als hij een bladzijde van een boek omslaat, maar die nu in een echt avontuur verwikkeld raakt.