Oogst week 38 – 2021

De klassieken blijven de weg naar het publiek vinden. Uitgeverij Atheneum geeft Fasti uit, de Romeinse kalender van Ovidius, in een vertaling en met toelichting van Marietje d’Hane-Scheltema die sinds 1959 Griekse en Romeinse auteurs vertaalt. Deze classica enthousiasmeerde als docente leerlingen voor de klassieke talen en schrijvers, en bouwde zelf een heel oeuvre op waarvoor ze in 2009 de Oikos publieksprijs ontving.

Verhalenverteller Ovidius, meest bekend van de Metamorfosen en zijn liefdespoëzie, behoort als een van de grootste dichters uit de oudheid tot de canon van de Latijnse literatuur.
Ook op de dagen van de kalender toont Ovidius zich een groots verteller. Sommige verhalen zijn feestelijk, andere schertsend, weer andere gewijd aan gewelddadigheden en machtsspel. Goden en halfgoden, helden, saters, nimfen en andere mythologische figuren bevolken de pagina’s.

‘Evanders moeder verborg evenmin de waarheid dat het moment ophanden was dat de aarde klaar was met de held Heracles. Maar de gelukkige profetes, zelfs terwijl ze leefde in de hoogste gunst van de goden en nu een godin is, had deze dag van de maand Janus geheel voor zichzelf.’ (grieksemythologie.net) vertelt Ovidius op de 11e januari. Ook veel historische details komen in de teksten voor. De schrijver heeft het over voor Rome-kenners herkenbare poorten, tempels en huizen op de Palatijn en andere van de Zeven Heuvelen, en ook de Tiber stroomt er zoals nu nog het geval is. De kalender in Fasti loopt tot en met juni. Aangenomen wordt dat Ovidius hier is gestopt omdat hij uit Rome werd verbannen.

Uitgeverij Schokland brengt in de serie Kritische Klassieken De generaal van het dode leger (1963) van de Albanese schrijver Ismail Kadare (1936) opnieuw uit.
Een Italiaanse generaal krijgt twintig jaar na de Tweede Wereldoorlog de opdracht om in Albanië de stoffelijke resten op te sporen van tienduizenden Italiaanse militairen. Zij zijn daar gesneuveld tijdens gevechten tussen Albanese partizanen, Grieken, Italianen en Duitsers. De generaal moet het doen met behulp van landkaarten en meetinstrumenten maar vindt het een eervolle taak. ‘Er was in die taak die hij ging volbrengen iets van de statigheid van de Grieken en de Trojanen, van de plechtigheid van homerische begrafenissen’ schrijft Kadare.

De generaal wordt vergezeld door een humeurige priester die hem bijstaat in de zoektocht. Het landschap is ruig, het weer soms slecht en de Albanezen die voor hen werken tonen zich vijandig. Zij hebben meer de neiging zich te wreken op hun voormalige overwinnaars om de toentertijd ondergane vernederingen. Na anderhalf jaar spoorzoeken en graven construeert de generaal zijn dode leger. Maar de dramatische gebeurtenissen uit de oorlogstijd komen eveneens bovendrijven.

De generaal van het dode leger was Kadares eerste roman. Er werd ook een succesvolle film van ge­maakt. Bij deze nieuwe uitgave wordt het nawoord gevormd door een klein essay van Piet de Moor over het oeuvre van Kadare: Welkom in de hel.