Oogst week 23 – 2022

Vanuit de lucht ziet Barrøy eruit als een voetstap in de oceaan, met in het westen een paar verbrijzelde tenen. Ware het niet dat niemand Barrøy ooit vanuit de lucht heeft gezien, met uitzondering van de bemanning van de bommenwerpers, die niet wisten wat ze zagen, en Onze-Lieve-Heer, die geen enkele bedoeling lijkt te hebben gehad met deze afdruk die hij in de zee heeft achtergelaten’. Deze schets van het eiland waarmee  De ogen van de Rigel opent, maakt duidelijk dat hier geen gemakkelijk leven worden geleid. Deze roman is het derde deel  van de trilogie van de Noorse schrijver Roy Jacobsen, waarvan eerder verschenen De onzichtbaren ((2021) en Witte Zee (eveneens 2021).

In De onzichtbaren erfde Ingrid, de enige dochter van de familie die op Barrøy leefde van visvangst en turfsteken, het eiland. In Witte Zee is ze nog de enige bewoner van het eiland als Alexander, een Russische krijgsgevangene (het is 1944), aanspoelt die ze in huis neemt. In het nu verschenen De ogen van Rigel verlaat Ingrid het eiland om de vader van haar kind (Alexander). De Rigel is de naam van het scip waarmee hij in deel 2 strandde. Haar zoektocht levert een beschrijving op van wat de Tweede Wereldoorlog met Noorwegen en Zweden heeft gedaan.

Nader tot de ontreddering: De koude revolutie 2022 van Michel Houellebecq is een flink herziene editie van De koude revolutie uit 2004. Die uitgave met losse essays van de auteur werd twee jaar geleden in Frankrijk gevolgd door Interventions 2020, dat ook al weer een uitbreiding was van een uitgave onder die titel in 1998. Volgens Houellebecq zijn nu al zijn losse stukken gebundeld.

Nader tot de ontreddering is gebaseerd op Interventions 2020, maar bevat niet alles daaruit. Ten opzichte van De koude revolutie uit 2004 zijn zestien nieuwe stukken opgenomen., waaronder zelfs weer één dat de Fransman schreef ná 2020 (een pleidooi tegen euthanasie). ‘De voorstanders van euthanasie’, zo lezen we, ‘zwelgen in woorden waarvan ze de betekenis zozeer verdraaien dat het recht om ze uit te spreken hen zou moeten worden ontzegd. In het geval van “medelijden” is de leugen voelbaar. In het geval van “waardigheid” is het geniepiger. We zijn ver van de kantiaanse definitie van waardigheid afgeweken door het lichamelijk wezen geleidelijk aan in de plaats te stellen van het zedelijk wezen (…), door het wezenlijk menselijke vermogen om te gehoorzamen aan de categorische imperatief te vervangen door gezondheidstoestand, een veel dierlijker en platter idee, dat inmiddels een soort mogelijkheidsvoorwaarde van de menselijke waardigheid is geworden, tot het daarvan uiteindelijk de enige ware betekenis vertegenwoordigt’.