Oogst week 23 – 2021

Een biografie waarnaar al lang werd uitgekeken is Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh. Lieneke Frerichs werkte er 25 jaar aan. De Neerlandica schreef haar proefschrift over de ontstaansgeschiedenis van Nescio’s De uitvreter. Dat een biografie zo lang uitbleef had onder meer te maken met de terughoudendheid van de dochters Miep en Nel Grönloh als het ging om de openbaarmaking van het persoonlijke leven van hun vader.

In verschillende interviews naar aanleiding van haar publicatie zei ze onder andere: ‘Dat hij zo worstelde met het bestaan, dat wist ik niet’ (de Volkskrant) en ‘Ik vond dat zo’n ontdekking: hoe Nescio eigenlijk altijd over zichzelf schreef. In later jaren doet hij een poging om zijn levensgeschiedenis te schrijven. Hij zet dat woord tussen aanhalingstekens en zegt dat zijn ware “ik” in zijn werk te vinden is.’ (NRC Handelsblad).

Toen Jacq Vogelaar in 2006 zijn omvangrijke essay Over kampliteratuur publiceerde, was zijn grootste wens om een bibliotheek op te zetten waarin alle oorlogs- en kampliteratuur wereldwijd in het Nederlands zou worden opgenomen. Vogelaar (overleden in 2013) heeft zo’n bibliotheek niet meer mee mogen maken.

Toch is er nu een bescheiden begin gemaakt met de verschijning van Het woord en het beeld, een essay van Henk Pröpper. Het is het eerste deel van ‘De literaire getuige. Verhalen van de Holocaust’, een reeks  waarin jaarlijks een essayistisch of literair werk verschijnt waarin de Holocaust centraal staat. Het boekje van 40 pagina’s gaat in op zowel het boek als de film Shoah en zoekt naar een antwoord op de vraag of de Holocaust wel in beeld en taal te vatten is.