Oogst week 21 – 2019

In de serie Kleine boekjes – grote inzichten van uitgeverij Atlas Contact is onlangs De Kleine Huizinga verschenen, geschreven door Willem Otterspeer. Otterspeer, hoogleraar geschiedenis aan de universiteit van Leiden publiceerde al eerder over Huizinga in Orde en Trouw, een serie essays dat in 2006 verscheen.

Herfsttij der Middeleeuwen, maar ook de andere boeken van Huizinga worden vaak geprezen, maar evenzo vaak niet goed begrepen.
In De kleine Huizinga probeert Otterspeer niet alleen Herfsttij der Middeleeuwen maar ook de samenhang met het andere werk van Huizinga te duiden. Om die samenhang te ontdekken vindt Otterspeer dat men Huizinga niet als historicus moet lezen maar als schrijver.

Inge Meijer schreef een column over De kleien Huizinga en Otterspeer bij VPROBoeken.

De andere kant van de natuur omvat twaalf prozaschetsen die Rilke in het tweede decennium van de twintigste eeuw schreef en die niet eerder samen in Nederlandse vertaling in boekvorm verschenen. Ze worden gevolgd door een voordracht van Stefan Zweig over Rainer Maria Rilke.

Het verhaal Gym begint als volgt:

‘In de militaire school van Sankt Severin. Gymzaal. In de lichtgekleurde tijkhemden staat de klas in twee rijen opgesteld onder de grote gaslampen. De gymleraar, een jonge officier met een hard, getaand gezicht en spottende ogen, heeft het commando tot vrije oefeningen gegeven en deelt nu de groepjes in. ‘Eerste groep rekstok, tweede groep brug, derde groep paard, vierde groep klimmen! Ingerukt!’ En op hun lichte schoenen met colofonium op de zolen verspreiden de jongens zich ogenblikkelijk. Enkelen blijven midden in de zaal staan, aarzelen, quasi-onwillig. Ze vormen het vierde groepje, dat van de slechte gymnasten die geen zin hebben om iets aan de toestellen te doen en al moe zijn van de twintig kniebuigingen, een beetje ontredderd en buiten adem.
Maar een van hen, normaal hierbij altijd de laatste, Karl Gruber, is al bij de klimstangen die in een nogal schemerige hoek van de zaal staan opgesteld, pal voor de nissen waar de uitgetrokken uniformen hangen. Hij heeft de eerste de beste stang vastgepakt en trekt die met buitengewone kracht naar voren, zodat ze vrij op de voor de oefening geschikte plaats staat te wiegen. Gruber laat de stang niet eens eerst weer los, hij springt omhoog en blijft op een behoorlijke hoogte aan de stang hangen, met zijn benen onwillekeurig in de klemhouding waar hij eerder nooit iets van heeft begrepen.’
[…]

Het is misschien gek om op een website voor lezers een boek te signaleren dat aandacht vraagt voor de concurrentiestrijd tussen de moderne media en het boek. Want lezers weten allang dat de rust, concentratie en onthaasting tijdens het lezen bijzonder aangenaam en waardevol zijn.
Maar toch, ook echte lezers zullen wel eens voor de keuze staan: lezen of kijken?

De Duitse Felicitas von Lovenberg (1974) heeft onderzoek, lezerservaringen en haar eigen leesgedrag in dit boek bijeengebracht. Voor allen die tips nodig hebben om hun leesgedrag te optimaliseren, geen tijd meer hebben om te lezen of met de zin en onzin, het nut en de meerwaarde van het lezen worstelen.
Von Lovenberg schrijft toegankelijk en geanimeerd en gaat in op de manier waarop het lezen de sociale competentie en het zelfbewustzijn kan bevorderen. Hoe het ideologieën ondermijnt, ons minder eenzaam maakt en nieuwe werelden voor ons opent. Maar dat wist u natuurlijk allang!

Von Lovenberg studeerde Moderne geschiedenis en werkte als literatuurcritica bij de Frankfurter Allgemeine Zeitung en is in de boekenwereld in Duitsland een bekende persoonlijkheid.