Oogst week 13 – 2022

Bij de liefdeslyriek uit de Klassieke Oudheid denken we doorgaans aan Catullus, Sappho of Ovidius. Een minder bekende dichter luistert naar de naam Albius Tibullus. Hij leefde van 54 tot 19 voor Christus en produceerde in zijn vijfendertigjarig bestaan vele liefdesgedichten. Classica Mieke de Vos vertaalde er het leeuwendeel van en doopte de compilatie om tot Mijn liefste is op het land, naar een van zijn beroemdste verzen. Door de moord op Julius Caesar groeide de politieke instabiliteit in het Romeinse Rijk, hetgeen Tibullus’ familie tot de bedelstaf veroordeelde. Tibullus geniet de reputatie van een poète maudit avant la lettre, omdat hij zich door die armoede veroordeeld zag tot de rand van de maatschappij.

Mijn liefste is op het land valt onder de herderspoëzie, ook wel bucolische dichtkunst genoemd. Hierin schittert het ongerepte en toch lieflijke platteland als decor voor vrije liefde. Zoals de gewoonte was in de Klassieke Oudheid, zijn Tibullus’ verzen niet slechts heteronormatief: zijn erotiek richt zich op zowel mannen als vrouwen. Bezit en status wijst hij af, soberheid prijst hij aan, met een spottende ondertoon. Volgens de classici behoort Tibullus bovendien tot de zogeheten Elegiaci, een groep elegie-schrijvers. Zijn poëzie bevat dan ook veel klaagzangen. Is de verliefde niet te beklagen én te benijden tegelijk?

Grete Simkuté (1991) debuteert deze maand met de historische roman De man die een berg werd. Dit verhaal speelt zich af in vroeg negentiende-eeuws Japan. Voor de verschijning van haar eersteling was Simkuté al bekend als columniste voor De Morgen, De Standaard en ELLE. Bovendien biedt zij haar diensten aan voor talloze kunstenaars, architecten en ontwerpers. De geboren Litouwse werkt niet alleen vanuit België, maar ook vanuit Noorwegen en (bij vlagen) Japan. Haar diepe fascinatie voor het Oost-Aziatische land én haar verblijf in Noord-Europa komen samen in De man die een berg werd.

De titel is al voer voor genoeg speculatie. In de Japanse mythologie, met name het shintoïsme, geldt een berg als een heilige entiteit. Wie kent niet de berg Fuji, gelegen op 112 kilometer afstand van wereldstad Tokio? Religie en spiritualiteit spelen dan ook een grote rol in Simkutés boek. Hoofdpersoon Myo treedt toe tot een bergsekte, die hem blootstelt aan allerlei mentale en fysieke beproevingen. Gebruikmakend van haar kennis over Japan, vermijdt Simkuté exotiserende clichés over ‘De Oriënt’. Wel behandelt zij via Haruki Murakami’s De moord op Commendatore het fenomeen ‘sokushinbutsu’: zelfmummificatie in het hooggebergte.