Het einde van het jaar komt eraan en voor het poëzie tijdschrift Awater mocht ik al mijn top 3 van beste gedichtenbundels 2014 opstellen. Dat is een moeilijke keuze geworden, want het was een fantastisch poëziejaar.
Onderstaande bundels hebben die top 3 helaas niet gehaald, maar verdienen evenwel een vermelding, want ze zijn stuk voor stuk de moeite van het lezen waard.
De mooist vertaalde gedichtenbundel van het jaar is de Nederlandse uitgave van The Last Night On Earth Poems (1992) De laatste nacht van de aarde, de laatste, bij leven verschenen bundel van de Amerikaanse dichter en prozaïst Charles Bukowski. Bukowski’s stijl is tegelijkertijd sterk en zwak, zijn enjambementen zijn soms heel lelijk, maar de voorstelling is altijd ijzersterk neergezet. Grootste verrassing: Bukowski’s stijl past niet alleen bij kroeg-, goot- en andere zelfkant taferelen, maar ook bij gedichten over zijn vrouw en zijn vader. Dat maakt van Laatste nacht van de aarde een bij vlagen ontroerende bundel.
Wim Brands – ’s Middags zwem ik in de Noordzee
Ik heb op Literair Nederland al eerder over ’s Middags zwem ik in de Noordzee geschreven, maar de bundel nog een keer tippen kan geen kwaad. Nu ik er zo over nadenk ligt Brands’ poëzie niet eens zo ver van die van Bukowski vandaan: schijnbaar prozaïsch, maar de voorstellingen zijn scherp neergezet. Surreëlere taferelen zijn ingeruild voor een persoonlijkere inhoud, met mooie gedichten over vrouw en vader; inderdaad, een beetje zoals bij Bukowski.
Thomas Blondeau debuteerde postuum als dichter met Mijn beste gedicht dat u nooit zult lezen. In de helaas erg dunne bundel staan sterke gedichten die rauw en abstract overkomen. Tonnus Oosterhoff is nooit echt ver weg, maar van epigonisme is geen sprake. Net als bij Martijn Teerlinck is het erg jammer dat het bij dit postume poëziedebuut zal blijven.
Nog een debuut: Regen kosmos kamerplant moet wel het begin zijn van een mooie poëziecarrière voor Anne Broeksma, of door een wonder moet ze haar talent opeens kwijtraken. Het eerste scenario lijkt me aanzienlijk aannemelijker. Broeksma zet een intrigerende, licht-surreële wereld neer, steeds met een verontrustend randje. Zou ze stiekem de reïncarnatie van Hendrik de Vries zijn?
Tot slot nog één debuut: Bodemdrang van Laura van der Haar. Haar collages van observaties, waarbij een ‘ik’ geregeld wegvalt, laten de pracht zien van de chaotische, soms viezige wereld om ons heen. In Awater omschreef ik de bundel als: ‘Geluk vinden in kleine dingen, versie 2.0’. Net zoals Bernke Klein Zandvoort vorig jaar, weet ze een wat temerige Nederlandse poëzietraditie op fraaie wijze te revitaliseren. Laten we afspreken dat er in 2015 geen gedichten meer geschreven worden over een o zo mooie boswandeling, of wat de (klein)kinderen nu weer voor leuks hebben gezegd, maar over wat je allemaal voor wonderlijks aantreft als je de goot leegschept.
Dan nog een shout out aan Hélène Gelèns, Peter Verhelst, Marjolijn van Heemstra en Lieke Marsman. Had ik eigenlijk al gezegd dat 2014 een fantastisch poëziejaar was? Naar het schijnt volgt er op december een gloednieuw jaar, en mocht dat als poëziejaar tegenvallen, heeft u nog tijd genoeg om alles in te halen dat u in 2014 heeft gemist.
Maarten Buser