Tijdens een vlucht van Barcelona naar Schiphol raken een oudere Spaanse man en een jonge Nederlandse vrouw in gesprek; in een relatief korte tijd vertelt de man de vrouw zijn levensverhaal. De man is in de jaren zestig naar Nederland geëmigreerd om daar tijdelijk te werken, maar het liep anders: hij raakte verliefd op een Nederlandse vrouw, zij trouwden en kregen samen drie zonen. Toen zijn echtgenote ziek werd adviseerden de artsen haar om in een milder klimaat te gaan wonen en het gezin verhuisde naar Spanje. De echtgenote is inmiddels overleden en de man is op weg naar zijn oudste zoon, die in Nederland woont. Hij heeft een houten kistje bij zich dat hij aan deze zoon wil laten zien. Maar tijdens de landing overlijdt de man. De jonge vrouw neemt het kistje mee dat de man bij zich had.
In afwisselende ‘hij’ – en ‘zij’ hoofdstukken ontrafelt Laia Fàbregas stukje bij beetje de achtergrond van het leven van de Spaanse man en de jonge Nederlandse vrouw.

Meneer Salgado, de Spaanse man, is als jonge man in de jaren zestig na een teleurstelling in de liefde, zijn vriendin verkoos zijn broer, naar Nederland geëmigreerd om als gastarbeider te gaan werken bij de gloeilampenfabriek in Eindhoven. Hij voelde zich belangrijk, men had hem in Nederland nodig en vol verwachting begon hij aan het avontuur. Ontluisterend was de harde realiteit: Nederland was nat en koud, de extremeños werden gehuisvest in houten huizen, ze moesten met acht man een slaapkamer delen en in plaats van een uitdagende baan bij de productie van televisies of radio’s wachtte een taak als veger in de fabriekshal.

De ‘hij’ hoofdstukken worden chronologisch verteld. De geschiedenis van Saldago is weliswaar het bekende verhaal van de problemen die gastarbeiders ondervinden bij hun migratie, maar Fàbregas maakt de vervreemding van de Spanjaard ten opzichte van de Nederlanders en zijn eigen familie en dorpsgenoten voelbaar. De ‘hij’ wordt verliefd op een Nederlandse vrouw; maar zijn aanstaande schoonfamilie laat hem voelen dat zij wantrouwig staan tegenover een huwelijk van hun dochter met een Spanjaard. ‘De ouders van Willemien waren natuurlijk tegen ons huwelijk. Vanaf de eerste dag dat ‘de Spanjaarden’ in Someren arriveerden, huiverden alle gezinnen met jonge dochters. De moeders haastten zich om goede Nederlandse kandidaten voor hun dochters te vinden voordat de meisjes met een Spanjaard thuis zouden komen, en de vaders lieten hun strengste gezicht zien zodra de eerste verhalen van verhoudingen hen bereikten.’
Wanneer het echtpaar vanwege gezondheidsproblemen van de vrouw emigreert naar Spanje, voelt de man zich opnieuw ontheemd, nu in zijn geboorteland.

De ‘zij’ persoon, een jonge alleenwonende Nederlandse vrouw met een saaie baan bij de Belastingdienst , is met een mysterieuze zoektocht bezig. Toen zij acht jaar was zijn haar ouders bij een auto-ongeluk om het leven gekomen. Bij dit verkeersongeval werd zij, door wat zij noemt ‘een engel’, uit het autowrak gered.

In het weekend gaat zij op reis om bezoeken af te leggen bij mensen die op haar lijst staan. ‘Ik was bijna op de helft van mijn lijst en nadat ik al zesenveertig namen had onderzocht, door meer dan tachtig mensen telefonisch te spreken of bezoeken, kon ik me niet voorstellen dat ik een van de mensen zou afdanken zonder eerst met hem of haar te praten. Ik hield van systematiek, van orde.’
De ‘zij’ hoofdstukken zijn niet chronologisch verteld. Pas halverwege de roman wordt duidelijk waarom de jonge vrouw op zoek is naar personen die op haar lijst staan. Haar achtergrond verklaart waarom zij zich ontheemd voelt. Maar ook met de kennis van haar jeugdtrauma blijft de ‘zij’ een eenzame, mysterieuze persoonlijkheid waarvoor je als lezer aanvankelijk nauwelijks sympathie kunt voelen.

Door de bijzondere structuur wordt de spanning in de roman langzaam opgebouwd. De lezer vermoedt dat de verhaallijnen bij elkaar zullen komen en dat alles verband zal houden met elkaar; maar niet alle vragen die opgeroepen worden, zijn aan het eind van de roman beantwoord. De ontknoping is verrassend.

‘Landen is een dubbelzinnige titel,’zegt Fàbregas in een interview met CultuurBewust.nl. ‘Het slaat zowel op ‘de landen’ als ‘het landen’. De ‘hij’ in het boek verhuist van Spanje naar Nederland, om er jaren later met zijn Nederlandse vrouw terug te keren. Beide moeten zich aanpassen en ‘landen’, hun plek vinden.’

Landen is een prettig leesbaar en een ontroerend verhaal over het verliezen van je dierbaren, over geluk en toeval, over het nut van zoektochten en over gevonden worden.

Laia Fàbregas, geboren in 1973, is een Catalaanse schrijfster die in het Nederlands publiceert. Zij woont afwisselend in Spanje en Nederland. Zij studeerde beeldende kunst en cultuurmanagement aan de universiteit van Rotterdam. Begin 2008 debuteerde zij met de roman Het meisje met de negen vingers; deze roman werd lovend besproken in de pers.