Op 18 november, de 59ste geboortedag van schrijver Joost Zwagerman, maakte de jury van de Joost Zwagerman Essayprijs bekend dat Falun Ellie Kroos van de vijf genomineerden de winnaar is met het essay Bruiklener. Een essay over klassenverschillen, hoe je je verhoudt tot de elite, maar ook tot het gewone leven als het je niet allemaal is komen aanwaaien en je – middels een studie – een weg naar boven werkt.
In het winnende essay vertelt Falun Ellie Koos over hun (Koos is non-binair), ervaring als postbode, student en schrijver. In een goed geschreven stuk maakt hen invoelbaar hoe maatschappelijke stijgers hun leven in sociale schizofrenie door kunnen brengen: ‘Na het stijgen groeit het besef dat wat je achterlaat niet “normaal” is. Je ontdekt je eigen afwijkingen en voelt hoe je niet in de nieuwe wereld past’. Als je in je opvoeding niet had geleerd vragen te stellen, tekent dit je houding voor je verdere leven: ‘Ik had nooit nieuwsgierig leren zijn. Ik was gewend om alleen de hoognodige informatie te vergaren, dat wat nodig is om je te redden. Daar zit een deur, daar een raam. Dat is de vluchtroute.’
Uit het juryrapport: ‘Een essay dat over een maatschappelijke kwestie gaat en tegelijk een persoonlijk verhaal vertelt, dat ontroerend, aangrijpend, grappig en ernstig is, en heel goed geschreven.’
De prijs, een initiatief van de Van Bijleveltstichting en de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, is bedoeld voor beginnende essayisten en werd uitgereikt in Theater de Vest in Alkmaar. Aan de prijs is een geldbedrag verbonden van € 7.500 en publicatie in verschillende media. De overige genomineerden wacht een publicatie in de Nederlandse Boekengids.
De jury bestond uit: Barber van de Pol, Manon Uphoff, Merlijn Olnon en Aleid Truijens (voorzitter).
Het winnende essay en de andere vier genomineerde essays zijn hieronder te lezen.
Falun Ellie Koos – Bruiklener
Mira Aluç – Het warenparadijs
Revka Bijl – Tussen waan en woorden
Roelof ten Napel – Holografie. Over het heden
Barbara Zwirs – Misdaad en beloning
Foto: Jan Jong Fotografie
