Tussen de dingen die gebeuren in ons goed georganiseerde leven blijft altijd ruimte bestaan waar geen grip op te krijgen is. Zoals in de ruimte tussen twee goed geconstrueerde zinnen een betekenis kan ontstaat die niet in woorden te vatten is. Lacunes waar niemand vat op krijgt en die nochtans in de menselijke geest ontstaan, waar ze zorgen voor ingrijpende vergissingen en blunders die geen mens verzinnen kan. Ze zijn er gewoon. Daar helpt geen sorry tegen.
Onlangs las ik de verhalenbundel Dit is jouw huis van Maartje Wortel. Maartje is goed in het neerzetten van typetjes. Waarmee niet gezegd is dat ze een schrijfster van typetjes is. Oh nee, ze is meer dan dat. In deze bundel kwam ik het type sorryzegger tegen die je overal tegenkomt maar waar je niet bij stilstaat. In het verhaal Kranten leerde een man eerst sorry zeggen voor hij papa en mama kon zeggen. Toen hij leerde schelden, zei hij eerst sorry en daarna kut. Het was een man die veel vloekte, dat sorry zeggen kwam hem goed van pas. Dit personage is niet verzonnen. Dat lees je aan haar verhalen af, ze is een goed observeerder.
In de jaren zeventig vorige eeuw was sorry zeggen nog een blijk van zwakte. Elton John zorgde daarin voor een doorbraak met zijn liedje: ‘Sorry seems to be the hardest word’. Hij zong met een oprecht droeve blik in zijn ogen: ‘It’s sad, so sad, it’s a sad sad situation’. Maar gelukkig is daar verandering in gekomen. Als je nu bijvoorbeeld geld uit de kas van een dakloze krant (Utrecht 2014) neemt, dan zeg je heel eenvoudig sorry: ‘Ik heb een gigantisch stomme fout gemaakt’ (jaja, haha), in een landelijk dagblad. Sorry zeggen we net zo makkelijk als goedemorgen. De kranten doen er dagelijks melding van. Maar wat moet je ermee, waar draagt het toe bij? Ik moest denken aan een stuk in de krant over een 22-jarige jongen in New York die zichzelf verhing aan het elektriciteitssnoer van de airco in het huis van zijn moeder.
De toen zestienjarige Kalief Browder werd in 2010 opgepakt voor het stelen van een rugzak waarvan hij zegt die niet gestolen te hebben. Door onbegrijpelijke omstandigheden, die dus ontstaan in de ruimte tussen verschillende gebeurtenissen die niet te controleren zijn, werd deze jongen zonder enige vorm van proces tot de isoleercel veroordeeld. Hier werd hij gedurende twee jaar overgeleverd aan de nukken en grillen van bewakers en medegevangenen. In 2013 werd hij om onverklaarbare redenen vrijgesproken en mocht hij, een gebroken jongeman naar huis. Na twee jaar benam hij zich alsnog het leven. De burgemeester van New York betuigde publiekelijk zijn spijt hierover en zei dat: ‘hij niet voor niets is gestorven’. Want de leefomstandigheden in de gevangenis waren sinds het verhaal van Kalief Browden naar buiten was gekomen, aanzienlijk verbeterd. Ik dacht aan de moeder van deze jongen, aan wat de burgemeester gezegd had en dacht: ‘Ja sorry hoor. Kut.’
Inge Meijer schrijft over boeken als steunpilaren in het dagelijkse bestaan en de ontdekkingen die zij doet in de marges van de literatuur.
