Maria Hinckelbein is eigenaresse van de Beste Baarnsche Boekhandel. Deze boekwinkel was een dankbaar argument voor Maria om het eiland Texel te ontvluchten en nooit meer terug te keren. Ze is opgegroeid op dit eiland en verloor er haar 16-jarige zusje Lisa. Het is evident dat Maria hier een rol in heeft gespeeld. Maar welke? Ze gaat onder geen beding naar het graf van haar zusje, ze gaat zelfs niet terug wanneer haar vader is overleden. Ze heeft haar zusje en haar jeugd op Texel achtergelaten maar de gebeurtenissen van toen blijven haar achtervolgen.
Maria kan simpelweg geen liefde geven. Ze ervaart haar naar liefde verlangende moeder als een last. Over de liefde praten, kan ze al helemaal niet met haar moeder. Alle soorten van liefde zijn begraven gelijk met Lisa. Voor Maria is liefde slechts lust, met wie maakt niet uit. Of dit nu met haar zus, vriendin, man van vriendin of vriend is.
Het boek begint als Maria, na een bezoek aan haar ouders, op het perron een man in een plas bloed ziet liggen. Het belangrijkste wat ze moet doen, is 112 bellen.
‘Hij is dood. Dit is de blik van een dode. (…) Ik glijd bijna uit en begin dan te rennen, de tunnel uit, de trap op. (…) Zo snel als ik kon fietste ik van het station naar huis. Hij was toch dood? (…) Het begon te regenen, steeds harder, terwijl ik maar trapte, alsof de dode man aan mijn snelbinders hing (…) – op de vlucht voor wat ik zag, maar ook voor wat twaalf jaar geleden gebeurde en wat ik maar niet kan vergeten.’
Hier worden gebeurtenissen uit verleden en heden aan elkaar gespiegeld. Natter verwijst naar het ongeluk met Lisa. Zij lag in een plas bloed en ook toen was Maria niet in staat hulp te bieden. De dode Lisa hangt bij Maria nog steeds aan haar bagagedrager. Waarom hielp ze niet destijds?
Jason Lowie, de ‘dode’ man in die plas bloed, zorgt ervoor dat het hele verhaal rondom Maria en Lisa onthuld wordt. Uit de dood herrezen, komt Jason in de winkel van Maria. Hij zegt haar te herkennen van een filmpremière waar hij een foto van haar en haar kortstondige relatie Wiggel maakte. Ze voelt zich erg aangetrokken tot Jason. Door haar liefde aan Jason te geven probeert ze het schuldgevoel waar ze haar hele leven al mee worstelt te negeren. Jason was neergeschoten maar vraagt zich niet af wie de dader. Hij wil door met zijn leven maar om het te verwerken moet hij wel naar de onheilsplek die Maria hem wijst. En Jason krijgt Maria zover om na zestien jaar de begraafplaats te bezoeken waar haar zusje en vader liggen. Hij overtuigt haar om haar jeugd af te sluiten ‘Zoek wat je daar hebt verloren, dan kunnen we samen verder.’ Maar zo gemakkelijk is dat niet.
Dan komen we achter het echte verhaal. In een droom, zittend op de rug van een pelikaan ziet Maria de laatste week in het leven van Lisa. De pelikaan staat in de iconografie zowel symbool voor opofferingsgezindheid als voor opstanding. Offerde Lisa zich op voor Maria? Kon ze het leven niet aan? Had Maria in het graf moeten liggen? Er volgt een gesprek tussen de overleden Lisa en Maria waardoor de laatste het verleden verwerken kan. Nu Maria weet wat er is gebeurd, moet ze verder met haar leven. Wrang is wel dat de ontknoping van het verhaal Maria een schuldgevoel bezorgt waar ze nooit meer vanaf komt.
Het motto van het boek is: ‘nu kerm, nu klaegh niet meer’. Een zin uit Joost van den Vondels toneelstuk Jeptha (1659). In dit toneelstuk neemt de vader een besluit dat de dood van zijn kind tot gevolg heeft. Een vooruitwijzing. De vader van Lisa is fel tegen alcohol. Hij ruikt aan haar mond als ze is uit geweest om er zeker van te zijn dat ze niet gedronken heeft. Maar pubers zijn vindingrijk, ook Lisa. In deze tijd waarin pubers in coma raken door overmatig alcoholgebruik, lees je hoe je dronken kunt raken zonder te drinken. Het toneelstuk van Vondel komt ook in het boek voor. De rondborstige actrice Welmoed, tevens beste vriendin van Maria, speelt de hoofdrol in Jephta. Zij is de dochter die geofferd gaat worden. In haar priveleven laat Welmoed haar man en drie kinderen achter voor Allard Wiggel, die op dat moment de vriend van Maria is. Maar Maria heeft geen bezwaar. Liefde doet haar niet zo veel en Wiggel is een koele. Maakt Welmoed de goede keuze? Als het toneelstuk hier ook een vooruitwijzing is, dan gaat het met haar slecht aflopen maar daar komen we niet achter in het boek.
De verhaallijnen rondom Wiggel blijven sowieso vaag. Maria gaat met Allard Wiggel naar het huis van diens vader. De deur gaat moeilijk open; er blijkt ingebroken te zijn. Maria vindt een revolver in de magnetron. Heeft dit wapen met de aanslag op Jason te maken? Welk geheim heeft Wiggel?
Het is een boeiend boek waar veel in gebeurt en het leest prettig. Er is veel dialoog waardoor er niet veel diepgang is bij de personages Welmoed, Wiggel, Maria’s moeder en Jason. Het perspectief ligt namelijk bij Maria. Er zijn veel vooruitwijzingen naar de ontknoping. Het is de moeite om de eerste bladzijden nog eens te herlezen als het boek uit is.
Het boek bevat mooie zinnen die bij het verwerken van traumatische gebeurtenissen ondersteunend kunnen zijn zoals: ‘In het heden kun je alleen de toekomst veranderen, niet wat voorbij is, dat blijft voorbij.’
Bert Natter is oud-uitgever en journalist. Hij publiceerde diverse jeugdboeken en schreef Het Rijksmuseum Kookboek. Zijn literaire debuut Begeerte heeft ons aangeraakt, werd bekroond met de Selexys Debuurprijs en de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs.
