Welke boeken verdienen een vertaling? Ik ben enthousiast over een essayistisch sub-genre, dat vooral in de Engelstalige literaire wereld aan populariteit wint: een boeklang essay verpakt als memoires van de schrijver, met een specifiek onderwerp als kruiwagen voor de vertelling. Dat is een mondvol dat hopelijk duidelijker wordt met de volgende drie voorbeelden. Alle drie zijn het boeken die een Nederlandse vertaling zouden verdienen.
In Fifty Sounds (Fitzcarraldo, 2021) vertelt Polly Barton haar wordingsgeschiedenis als vertaalster Japans aan de hand van vijftig onomatopoëtische Japanse uitdrukkingen. De beschrijving van haar worsteling met het Japans is even geestig als ontwapenend. ‘Een zintuigelijk bombardement’ noemt ze haar eerste ervaringen met de taal, waarvoor ze al gauw een obsessie ontwikkelt. Ze is nog jong en onbekend met de Japanse cultuur als ze naar het land wordt gestuurd om daar Engelse les te geven. Door kleinere en grotere blamages krijgt ze door hoe vaak ze ernaast zit, niet alleen met haar beginselen van het Japans maar ook met haar gedrag. Als ze inziet hoe zeer de taal verbonden is met de onmogelijk ingewikkelde culturele codes van het land, bijt ze zich twee keer zo hard erin vast. Dat verleent Fifty Sounds een universele strekking als een verhaal over wat het is te leren leven in een cultuur die ver af staat van wat je gewend bent.