Hoop op vertaling: Fifty Sounds, Crying in H Mart en The Undercurrents

Door Elisa Veini

Welke boeken verdienen een vertaling? Ik ben enthousiast over een essayistisch sub-genre, dat vooral in de Engelstalige literaire wereld aan populariteit wint: een boeklang essay verpakt als memoires van de schrijver, met een specifiek onderwerp als kruiwagen voor de vertelling. Dat is een mondvol dat hopelijk duidelijker wordt met de volgende drie voorbeelden. Alle drie zijn het boeken die een Nederlandse vertaling zouden verdienen.

In Fifty Sounds (Fitzcarraldo, 2021) vertelt Polly Barton haar wordingsgeschiedenis als vertaalster Japans aan de hand van vijftig onomatopoëtische Japanse uitdrukkingen. De beschrijving van haar worsteling met het Japans is even geestig als ontwapenend. ‘Een zintuigelijk bombardement’ noemt ze haar eerste ervaringen met de taal, waarvoor ze al gauw een obsessie ontwikkelt. Ze is nog jong en onbekend met de Japanse cultuur als ze naar het land wordt gestuurd om daar Engelse les te geven. Door kleinere en grotere blamages krijgt ze door hoe vaak ze ernaast zit, niet alleen met haar beginselen van het Japans maar ook met haar gedrag. Als ze inziet hoe zeer de taal verbonden is met de onmogelijk ingewikkelde culturele codes van het land, bijt ze zich twee keer zo hard erin vast. Dat verleent Fifty Sounds een universele strekking als een verhaal over wat het is te leren leven in een cultuur die ver af staat van wat je gewend bent.

Omslag Fifty Sounds - Polly Barton
Fifty Sounds
Polly Barton
Verschenen bij: Fitzcarraldo, 2021

De tweede essay-memoires die ik graag in een Nederlandse vertaling zou willen zien, zijn Crying in H Mart (Alfred A. Knopf, 2021) van Michelle Zauner, beter bekend als de voorvrouw van de Amerikaanse indiepopband Japanese Breakfast, die op 26 oktober 2022 in Paradiso in Amsterdam optreedt. Vooral pakkend is het eerste deel van het boek dat oorspronkelijk als een zelfstandig essay verscheen in The New Yorker. Daarin beschrijft Zauner hoe Koreaanse Amerikanen hun heimwee weg eten in de Aziatische supermarkt. Misschien zijn ze Koreanen van de tweede generatie, net zoals Zauner, die een Koreaanse moeder heeft. Hun smachten naar Koreaanse gerechten vertelt over een onverzadigbaar verlangen naar een thuis, een verlangen dat Zauner met ze deelt als ze voet probeert te vatten in New York. Zomers reist ze naar familie in Seoul, waar ze een thuisgevoel krijgt als ze de thuisgemaakte kimchi van haar tante proeft. Kimchi, gefermenteerde groente en onmisbaar in de Koreaanse keuken, staat symbool voor Zauners relatie tot haar Koreaanse familie zoals de onomatopoëtische klanken synoniem zijn voor Bartons verhouding tot het Japans  – soms plezierig, vaak ingewikkeld en altijd kostelijk.

Omslag Crying in H Mart  - Michelle Zauner
Crying in H Mart 
Michelle Zauner
Verschenen bij: Alfred A. Knopf, (2021)

In vorm meest traditioneel essayistisch is het derde boek, The Undercurrents van Kirsty Bell (Fitzcarraldo, 2022). Bell opent haar verkenning van het heden en het verleden van Berlijn met een kleine, maar hardnekkige huishoudelijke ramp: een lekkend dak. Dat lek groeit gaandeweg tot eenzelfde soort afmetingen als Zauners kimchi en Bartons onomatopoetica: het onthult voor Bell andere, grotere rampen in haar persoonlijke leven even goed als in de de geschiedenis van Berlijn, haar gekozen woonplaats. Op dat moment woont ze er al een geruime tijd en meent ze een stabiel gezinsleven te leiden. Toch ontstaan er barsten – of lektranen – en valt haar huwelijk uiteen. Als een gescheiden moeder met twee jonge kinderen komt ze voor een werkelijkheid te staan die haar ogen opent, ook voor de stad zoals die geworden is. Vanuit haar raam kijkend gaat ze op zoek naar de zichtbare en onzichtbare sporen die het verleden in Berlijn en daarmee ook in haar appartementsgebouw heeft achtergelaten. Lek of geen lek, die kennis verandert haar verhouding tot het huis – en tot haarzelf.


Dit is een speciale bijdrage in het kader van de rubriek Hoop op vertaling. Gedurende de zomer van 2022 zullen onze recensenten bijdragen leveren over boeken die zij opnieuw onder de aandacht willen brengen, of waarvan ze vinden dat ze het waard zijn om heruitgegeven of vertaald te worden.

Omslag The Undercurrents - Kirsty Bell
The Undercurrents
Kirsty Bell
Verschenen bij: Fitzcarraldo, (2022)

Recent

9 juni 2023

Boeken bieden soelaas in Japanse verhalenbundel

Over 'De bibliotheek van geheime dromen' van Michiko Aoyma
6 juni 2023

Verloren in virtuele escapades

Over 'De lokroep van Elysium' van Ilmar Taska
5 juni 2023

Sms-taal relativeert zelfmedelijden

Over 'Uitzicht van dichtbij' van Megan van Kessel
3 juni 2023

Jonge activisten bieden hoop

Over 'De toekomst is van ons' van Samuel Hanegreefs