Uitgeverij Wereldbibliotheek heeft Il Disprezzo (1954) van Alberto Moravia opnieuw uitgegeven in een voortreffelijke vertaling van Marieke van Laake. De roman was al eens eerder in het Nederlands vertaald als Het spoor der herinnering. Een vreemde titel die op het eerste gezicht geen lading dekt.

Moravia ontvouwt er een verhaal van groeiend groot verdriet dat mensen gevangen houdt die niet meer van elkaar houden of, beter omschreven wellicht, waarbij de ene niet meer van de andere houdt om niet meteen duidelijke redenen.

Het boek verscheen in 1954, even na de ondermeer geestelijke ontreddering die de Tweede Wereldoorlog met zich had meegebracht en die we meestal als existentialisme omschrijven wat dat (nu) ook nog mag betekenen.

Alberto Moravia (1907-1990) schrijft schitterend en laat zijn personages een duiksprong maken in de poel van het menselijke streven, het geestelijke verlangen, het lichamelijke begeren.

Riccardo Molteni houdt van Emilia en huwt haar. Hij droomt ervan een beroemd theaterauteur te worden. Voorlopig houdt hij zich financieel in stand door het schrijven van filmscenario’s voor filmproducent Battista die vrij attentievol is ten aanzien van Emilia. Riccardo is een en al bezorgdheid en wil nog wel even zijn grote droom opzij schuiven opdat Emilia zich goed zou voelen. Maar zij verwijdert zich blijkbaar steeds duidelijker van hem. Wanneer zij besluit niet meer in dezelfde kamer met hem te slapen, start zijn radeloos piekeren pas echt omtrent wat gebeurd zou kunnen zijn, om wat hij ongewild verkeerd  heeft gedaan. Er komt geen antwoord, tot zij uiteindelijk bekent dat zij hem minacht zonder weliswaar te preciseren waarom. Heel even denkt hij dat alles is orde komt als beiden op het eiland Capri in de villa van Battista hun intrek kunnen nemen. Het is de bedoeling dat hij er zich met zijn collega Rheingold zou terugtrekken om het scenario voor een film over de Odyssee te bedenken en te schrijven.

Battista , Rheingold en Riccardo huldigen elk een verschillende visie omtrent de lange zwerftocht die Odysseus onderneemt vooraleer hij naar zijn vrouw Penelope terugkeert. De discussies daaromtrent zijn een belangrijk onderdeel van de subtiele en suggestieve manier waarop Moravia de relatie tussen Riccardo en Emilia onderbouwt en er een mythologische dimensie aan geeft. Drie benaderingen van een mythe reveleren drie karakters en drie levenshoudingen. De meest poëtische is tevens de meest schrijnende.

Op enkele vreemde plotwendingen na aan het einde van het verhaal, is dit een krachtige en serene roman die bijwijlen fel beroert.

Jean-Luc Godard heeft het boek in 1963 verfilmd als Le Mépris met Brigitte Bardot en Michel Piccoli in de hoofdrollen.