On Chesil Beach: het boek is beter, maar…

Terwijl naast mij aan tafel druk gespeculeerd wordt over wat Florence en Edward tijdens hun huwelijksnacht mankeert, doe ik er het zwijgen toe. Het duurt meestal even voordat ik iets van een film vind, en dit keer zelfs iets langer. Ik leg, zonder dat de dames met wie ik net nog naar On Chesil Beach zat te kijken dat merken, de film naast de gelijknamige roman die ik jaren geleden las. Ondertussen hoor ik verschillende verklaringen voor het gedrag van Florence voorbijkomen, vind ik iets van dat gepsychologiseer, maar dat is niet wat mij na het zien van On Chesil Beach bezighoudt. Mij zit de voorlaatste, veel te sentimentele, weinig subtiele scène dwars.

Wat Aan Chesil Beach van Ian McEwan zo mooi maakt, is de manier waarop het verhaal verteld wordt. Met  kennis een alwetende verteller eigen kijkt Ian McEwan met veel oog voor de details en zonder haast terug op de levens van twee personages die ondanks hun liefde weinig met elkaar gemeen hebben. Dat hun huwelijk de eerste nacht niet zal overleven, is al na een paar bladzijden duidelijk. Een hele roman werkt McEwan toe naar de vaststelling dat het tij gekeerd had kunnen worden als Edward haar woorden niet zo letterlijk had genomen en wat meer geduld had gehad. Als hij op dat bewuste moment daar op dat beroemde kiezelstrand (Chesil Beach is Werelderfgoed) maar iets gezegd had.
Zo eindigt ook de film. Maar anders dan in het boek gaat daar dus een weinig subtiele tranentrekkende scène aan vooraf.

Terwijl de anderen het inmiddels over de seksuele moraal in de jaren zestig hebben, vraag ik me in stilte af wat Ian McEwan tijdens het schrijven van het scenario van On Chesil Beach bezielde. Want het was McEwan zelf die het boek bewerkte. Vond McEwan dat het verhaal deze wending nodig had en betreft het een draai die hij zijn roman achteraf ook wel had willen geven; gaat het wellicht zelfs om een gekilde darling die het boek niet haalde?

Eenmaal thuis zocht ik naar een antwoord op die vraag. McEwan gaf de nodige interviews naar aanleiding van de verfilming van On Chesil Beach, maar er was niemand die specifiek naar die bewuste scène vroeg.
Wat mij wel duidelijk werd, is dat McEwan per se zelf het scenario wilde schrijven: ‘It’s a very intimate, very delicate story, and I really didn’t want anyone else to do it.’

Mijn zoektocht leverde ook nog iets anders op: de eerste versie van het scenario, uit 2010. Daarin staat de bewuste scène nog niet. In die versie kiest de scenarioschrijver in de laatste drie scènes voor een voice-over die de tragiek van het onvermogen van Florence en Edward alwetend samenvat. Een filmische oplossing die beter bij het boek past, terwijl er toch iets eigens aan de verfilming toegevoegd wordt.
Als scenarist Ian McEwan zich – zoals hij aanvankelijk van plan was – beperkt had tot het verleden van zijn personages was On Chesil Beach een film geworden die had kunnen wedijveren met het boek van de schrijver met dezelfde naam.

 

 



Liliane Waanders komt wel eens ergens, ontmoet wel eens iemand en leest wel eens wat. Als dat met literatuur te maken heeft, schrijft ze er columns over.

 

Om Literair Nederland draaiende te houden, zijn wij afhankelijk van vrijwillige bijdragen. U kunt ons steunen via de rode knop. Waarvoor onze hartelijke dank!

Meer van Liliane Waanders: