Vindplaatsen. De Indische jaren van F. Springer is een fraai uitgevoerde documentatie van de eerste 15 jaar van de schrijver F. Springer. Het boek is samengesteld door Liesbeth Dolk, zijn beoogd biografe. Op de voorkant staat Carel Jan Schneider (F.Springer ps) op vierjarige leeftijd ‘op het grote voorerf aan de Grisseeweg 7 in  Batavia. Het jongetje zit op zijn ‘vliegende Hollander’ zijn verjaarscadeau. In zijn hand heeft hij enkele andere cadeaus, ‘prachtige boeken van Rie Cramer.’

Vindplaatsen is een nieuwe bijdrage aan de inmiddels gigantische berg postkoloniale herinneringsboeken. Er komt een moment, dat er geen mensen meer op deze aarde rondlopen die zelf daadwerkelijk in Nederlands-Indië geweest zijn en er herinneringen aan hebben die ze kunnen delen. Springer werd in 1932 geboren. Iedereen die minstens enige jaren voor de oorlog in Indië was is inmiddels midden 70. We hebben dus foto’s en getuigenissen nodig om te weten en te blijven ontdekken hoe het in Nederlands-Indië geweest is. ‘Indië als plaats van herinnering zal als hedendaags, dynamisch verschijnsel in de Nederlandse cultuur blijvend ideeën, verhalen en herinneringen genereren die op hun beurt worden vernieuwd en overgedragen’ citeert Liesbeth Dolk in haar inleiding Pamela Pattynama, hoogleraar Indisch-Nederlandse letterkunde.

Liesbeth Dolk heeft daar met dit boek adequaat aan bijgedragen. We volgen de verhuizingen van het gezin Schneider tussen 1931 en 1946 van Batavia naar Malang, Rotterdam, Bandoeng, Ceylon, Kandy, Singapore en Bangkok. De wereld waarin Springer kind was, verdween met de oorlog en raakte zo een ‘verborgen tuin’ voor hem, een wereld die hij in de rest van zijn leven in herinnering terug trachtte te brengen. In zijn werkzaam bestaan als diplomaat schreef Springer een mooi oeuvre bij elkaar waarin juist dit Indische verleden bijna steeds een belangrijke rol speelt. Dolk heeft met het boek haar ‘fascinatie voor het Indische verleden van een auteur wiens werk en persoon haar na aan het hart liggen’ willen volgen.

Voor de lezer ligt Springer de auteur soms iets te na aan het hart. Het lijkt alsof Dolk enige moeite heeft de afstand te bewaren, bijvoorbeeld in het vraaggesprek met Schneider, waarin zijzelf aangesproken wordt: ‘de laatste keer, samen met jou’,  en dat zij toch ondertekend heeft als een eigen tekst. Dat is vreemd, maar misschien begrijpelijk, al hoop je dat de biografie die nog komt een helderder uiteengerafelde verhouding tussen biograaf en gebiografeerde blootlegt. Of dat de nauwe band er juist werkelijk in afwezig is. Het probleem van de betrokken biograaf.

Een mooie bijkomstigheid in dit boek is dat Dolk bij het nareizen van de ‘vindplaatsten’ contemporaine foto’s maakt, ze voert het element van ‘vernieuwing van herinnering’ dat zij in haar inleiding aanhaalt, concreet uit: het huis dus, waar Schneider woonde in 1935, zoals het er in 2009 uitzag. Jammer is dat die foto’s postzegelklein zijn weergegeven. De keuze was toch nadrukkelijk meer die voor een heimweeboek  in sepia.

In Vindplaatsen worden citaten uit het werk van Springer ingevoegd waar ze relevant zijn. Je komt zo te weten wie van zijn jeugdvrienden modelstond voor welke romanpersonage.  Een van de mooiste foto’s is vreemd genoeg een kiekje uit 1969. Je ziet Carel Jan Schneider ‘in gedachten verzonken voor de ingang van zijn eigen lagere school. De roman Tabee, New York (1974) ondermeer geïnspireerd door de herinnering aan zijn Bandoengse schooltijd, moest nog geschreven worden. Op het lage muurtje zijn zoon Jan Tom.’

Hier zie je de herinnering gebeuren, je ziet  Schneider Springer worden, die als schrijver met handen in de zakken in een nu staat, maar afwezig is, weg in een verleden dat niet meer bestaat. Die herinnering is in zijn hoofd mogelijke al bijna een tekst aan het worden. De lagere school is aanleiding, herinneren is denken.   Over een muurtje loopt een nieuwe generatie met heel ander dingen bezig te zijn.