Heel veel hoeft hij deze laatste zondag van de Boekenweek niet te doen. Zodra hij de coupé binnenkomt en het ‘uw plaatsbewijzen alstublieft’ heeft laten klinken, wappert iedereen met Gezien de feiten van Griet Op de Beeck. Bijna iedereen. Aan de andere kant van het gangpad zitten twee jonge jongens die met een OV-chipkaart hebben ingecheckt. Kwamen ze niet op het idee om een boek te kopen of willen ze niet met Griet gezien worden?
Waar veel van mijn medereizigers het Boekenweekgeschenk ook daadwerkelijk zitten te lezen, stop ik het zodra de conducteur gecontroleerd heeft dat ik over een geldig vervoersbewijs beschik weer weg. Ik had Gezien de feiten al uit. Het was mijn eerste Griet Op de Beeck. Weliswaar had ik al menig interview met haar gehoord, gezien en gelezen, met haar werk had ik nog niet eerder kennisgemaakt. Ik denk dat ik niet de enige ben die het Boekenweekgeschenk aangegrepen heeft om eindelijk eens iets van haar te lezen.
Ik had me voor vertrek voorgenomen weer eens ouderwets lekker te lezen in de trein. Met een beetje geluk en niet te veel afleiding zou ik Aardbei en chocola van Senel Paz en Na Mattias van Peter Zantingh aan het eind van de dag allebei uit moeten kunnen hebben.
Dat kan alleen als ik afzie van het aanknopen van gesprekken met medereizigers over het Boekenweekgeschenk. Terwijl ik na de niet malse kritiek van degenen die er met een kennersblik naar keken juist heel benieuwd ben wat de eigenlijke doelgroep van Gezien de feiten vindt. En een dwarsdoorsnede van de lezers die de CPNB op het oog moet hebben gehad toen zij de keus op Griet Op de Beeck liet vallen, zit in deze treincoupé.
Van ongelimiteerd naar buiten kijken, moet ik eveneens afzien. Jammer, want ik ken hele stukken van het traject van vroeger en ik wil weer eens het zwart-wit van ooievaars zien afsteken tegen op kleur komend gras. Voor het veelvuldig noemen van de naam Mata Hari moet ik me afsluiten, anders ga ik me nog afvragen of ik aan het eind van de reis – ik ben onderweg naar Leeuwarden – mijn bestemming – Mata Hari: de mythe en het meisje – wel kan bereiken. Ook dat leidt af van het lezen.
Ik lees dus en vraag me ondertussen af wat Griet Op de Beeck eigenlijk fout gedaan heeft. Gezien de feiten gaat over levens die na de dood van iemand in de naaste omgeving weer op gang moeten komen. Daar geeft ze op zich een interessante draai aan.
Misschien zitten er te veel kanten aan dat verhaal voor een Boekenweekgeschenk. Dat kan. Wie niet veel woorden tot zijn beschikking heeft, moet de verbeelding van de lezer op slinkse wijze sturen.
Ik vermoed dat Griet Op de Beeck zichzelf behoorlijk trouw gebleven is tijdens het schrijven van Gezien de feiten. Daar zit ‘em waarschijnlijk de kneep. Literatuur is een kwestie van stijl en stijl (ook) een kwestie van smaak.
Liliane Waanders komt wel eens ergens, ontmoet wel eens iemand en leest wel eens wat. Als dat met literatuur te maken heeft, schrijft ze er columns over.
