Het eindejaarslijstje 2017 van Rob Molin

Van Roel Houwink naar Frans Budé (1945). Van hem verscheen in 2017 zijn tweede prozaboek, (na de novelle Afrit) in zijn oeuvre dat verder uit essays en poëzie bestaat. In De dagen geeft Budé in elk (kort) hoofdstuk een greep uit het dagelijks leven in de jaren vijftig in en rond de drogisterij van zijn vader in Maastricht. Zelden las ik fijnzinniger proza, een dat hoe lokaal en persoonlijk gekleurd ook, universeel is. Budé registreert in elke zin een moment dat voorbij is en verlost het van vergetelheid. Met fijne humor zet hij een jeugd neer waarin de zwaarste dingen licht worden door de ogen van ‘de jongen’, en alledaagse zaken bijzonder: ‘Hij denkt aan de commode die een tijdlang op zijn kamer heeft gestaan. Achter de twee crèmekleurige deurtjes een aparte plank voor producten van het merk Zwitsal. En herinnert zich precies waar de poederbus stond: naast de crème en de lotion, de badolie en de babyshampoo. Die witte poeder strooit hij, ook nu het meubelstuk naar een andere kamer is verhuisd, soms losjes over zijn hand. Even blazen, en aan het open raam dwarrelt het langzaam als fijnkorrelige sneeuw de tuin in om zich te ruste te leggen op de knoestige stam van de goudenregen.’

Bij dit fragment schoten mij vanwege de opgeroepen wintersfeer twee regels te binnen van Martinus Nijhoffs ‘Het stenen kindje’

op ’t besneeuwde plein,
En bij hen stond een kind te staren

Het slot van dit gedicht over een ‘stenen cherubijn’ zijn de ontroerendste dichtregels in de Nederlandse poëzie:

O zoontje in mij, o woord ongeschreven,
O vleesloze, o kon ik u baren—
De nood van ongeboren leven
Wreekt gij dit met dit verwijtend staren

Voorgaande regels zouden als motto kunnen dienen voor het werk van dichteres Emma Crebolder (1942). Van haar verschijnt komend voorjaar de bundel, Opsnuiven waarin gedichten rond een alledaagse gewaarwording zijn geconcentreerd. Stonden in voorgaande publicaties ‘vallen’ en ‘vergeten’ centraal, nu draait het om geur sensaties. In Tirade van november verscheen al een voorproefje van haar nieuwe bundel.

In haar gedichten boort Crebolder naar de dingen achter de dingen, steeds weer via een andere weg. Die weg voert naar het verlorene dat in unieke taal omcirkeld wordt en daardoor herleeft. Uit haar laatstverschenen bundel Verzoenen (2014) het gedicht ‘Verstuiven’ met daarin een wel heel bijzondere wintersfeer:

Het verstuiven en doorschouwen
was eerder al begonnen.
De pluizen van paardenbloemen
zijn naar dijken uitgezworven.

Ik schaatste op de veste
met de laatste molenaar onderlangs
het bastion. Koren malen was
allang voorbij. Onze armen
kruiselings voor ons uit geheven
gleden wij om een wak te slaan.