Men denkt dat ik als bioloog wel van alle dieren zal houden. Dat doe ik ook. Mits ik niet onvrijwillig mijn habitat hoef te delen. De voegen van mijn woningblok worden vernieuwd. Het aanhoudende gedril is allesoverheersend. De muis die sindsdien bij me introk zoekt waarschijnlijk rust, net als ik. Hij is er nu een week. Ik begon met een diervriendelijke muizenval. Een dag en een triomfantelijk spoor poepjes later, kocht ik twee onvriendelijke vallen. Muizen kunnen ziektes overbrengen, overtuigde ik mezelf. Ik kocht zelfs lokspek. Inmiddels bén ik lawaai en dénk ik muis. Met mijn geprinte manuscript vlucht ik naar een terras.
Het lezen is als een confrontatie met mijn spiegelbeeld. Ik, als schrijver, overstem de protagonist nog teveel. Dat moet anders. Een zin uit het verhaal Lief leven van Alice Munro achtervolgt me al dagen. De verteller noemt de naam van een buurman en eindigt de zin als volgt: ‘(…) en hij speelt geen verdere rol in wat ik nu aan het schrijven ben, ondanks zijn trolachtige naam, omdat dit geen verhaal is, maar het leven.’ Ik voel me prettig betrapt, kennelijk had ik een verwachting. Wat lees ik nou precies? Munro speelt hier een listig spel. Je weet dat ze in het verhaal zit maar je kan haar niet vangen. Haar werk, dat nota bene vaak autobiografische elementen bevat, maakt zich los van de maker. Er is die stelling dat een goed kunstwerk niet af is en zo zijn de verhalen van Munro: ze zitten vol zijpaden, er is ruimte aan de voor- en achterkant. Ze leven.
Aan het eind van de middag zit ik bij de kapper. Om de borende blik van mijn werkelijke spiegelbeeld te vermijden, bestudeer ik de muur. Ik zie veel interessante gaten die ik perfect zou kunnen dichten met mijn nieuwe kitpistool. Dat kocht ik afgelopen weekend, na de onvriendelijke muizenvallen en het wraak-gat dat de muis in de muur had geprobeerd te knagen. De kapster vertelt dat het haar liefste wens is om één keer in haar leven go-go-danseres te zijn. Al is het maar voor vijf minuten. Ik kijk naar haar korte haar en tattoos en zeg dat me dat best een haalbare droom lijkt. Mijn escapistische ziel wenst dat ze het zal doen. Zoals de moeder die zomaar besluit te gaan acteren, uit De kinderen blijven, een ander verhaal van Munro.
Op het internet is iedereen het erover eens dat een muis nooit uit zichzelf je huis verlaat. Toch houdt hij zich al een paar dagen gedeisd. Ik koester de stille hoop dat we samen het narratief zijn ontstegen.
Familiestukken / Alice Munro, samenstelling Marja Pruis & Greta Le Blansch / vertaling Pleuke Boyce en Kathleen Rutten
Mariken Heitman is bioloog en schrijver. Ze schrijft over natuur en over boeken. In 2019 verscheen haar debuutroman De wateraap bij AtlasContact.
