In een reeks van zes columns schrijft Irwan Droog over boeken waar hij als redacteur, persklaarmaker of corrector aan meewerkte. Elke maand bespreekt hij een aantal van die binnenkort te verschijnen boeken die hij graag onder de aandacht van de lezer wil brengen. Disclaimer: die selectie is geheel op persoonlijke titel, en als onafhankelijke, externe partij heeft hij geen verder belang of profijt bij de verkoop van deze boeken.
Sinds ik als freelance redacteur, persklaarmaker en corrector werk, kom ik maar weinig toe aan ‘vrijetijdslezen’. Ik doe m’n best, maar de stapels deels gelezen boeken groeien vrijwel dagelijks – er komt altijd weer iets tussen, iets met haast, een opdracht die te mooi is om af te slaan. Nee zeggen blijft moeilijk, ook na bijna acht jaar zzp’en: als een opdrachtgever me vraagt om een biografie van Carel Willink te redigeren, of de autobiografie van Elton John of prins Harry persklaar te maken, of een roman van een geweldige Zuid-Koreaanse auteur of een baanbrekend pleidooi voor dierenrechten in de bio-industrie – dat zou ik in mijn vrije tijd óók willen lezen. Dus zeg ik ja. Het is misschien geen vrijetijdslezen, maar ik prijs mezelf gelukkig dat ik me fulltime bezig mag houden met literatuur.
Het is een apart idee, dat ik vooral boeken lees die nog niet fysiek bestaan. Manuscripten, drukproeven, die lees ik aan de lopende band, maar tegen de tijd dat die teksten in de boekhandel liggen, ben ik vaak alweer drie of vier klussen verder. Ergens is het zonde dat ik die laatste fase van het productieproces niet helemaal bewust meemaak. Zo kwam ik op het idee om iets te doen met die boeken, ook nádat mijn werk is gedaan, nadat ik het manuscript met mijn suggesties, kanttekeningen en vragen weer heb ingeleverd. Het resultaat: deze columnreeks, waarin ik binnenkort te verschijnen boeken kan aanraden vanuit mijn bevoorrechte positie als een van de eerste externe lezers ervan.
Soms zal ik een aantal boeken aan elkaar kunnen verbinden – zo las ik de afgelopen tijd bijvoorbeeld De wereld van de puppy van Alexandra Horowitz, Hoeveel vakantiedagen heeft een varken? van Marjolein de Rooij en Huisdieren van Erica Fudge; drie boeken die, allemaal met een andere insteek, focussen op de verantwoordelijkheid die mensen dragen in hun omgang met dieren. Van aandoenlijk en schattig, schokkend en verontrustend tot leerzaam en inspirerend; voor ieder wat wils, en voor elke stemming iets gepasts.
Maar de afgelopen weken is me in het bijzonder één boek bijgebleven: De dissidente leeslijst, samengesteld door Xandra Schutte. Essays uit de bundel verschenen eerder in De Groene Amsterdammer, maar zo allemaal bij elkaar geven ze een prachtig overzicht van beroemde, bekende én onbekende auteurs die allemaal één ding met elkaar gemeen hebben: ze werden tegengewerkt, monddood gemaakt, afgestraft voor hun literaire werk. Denk bijvoorbeeld aan Michail Boelgakov, Boris Pasternak of Orhan Pamuk. Vooral werd ik nieuwsgierig naar de debuutroman van de Zuid-Afrikaanse Miriam Tlali (1933-2017), die Alfred Schaffer ‘een glashelder venster op het Zuid-Afrika tijdens de duistere jaren van de apartheid’ noemt.
Misschien kan ik, hoe onbeduidend of subtiel ook, in deze reeks columns uiteindelijk iets aan trends signaleren. Ik kan me voorstellen dat bepaalde maatschappelijke bewegingen meer en meer zullen terugkomen in boekvorm, waar ik in mijn werk dan weer de neerslag van zie. Zo merkte ik in de loop van 2020 en 2021 een enorme toename aan non-fictie, veelal essaybundels van meerdere auteurs die zich verhielden tot de pandemie, lockdowns, en vooral: de toekomst, hoe nu verder? Door voornamelijk héél recente boeken te lezen – namelijk die binnen enkele weken gepubliceerd zullen worden –, zou ik zomaar een kijkje kunnen krijgen in die grotere lijnen.
Alle boeken die ik hierboven noemde, beveel ik van harte aan. Toch voeg ik er graag nog een laatste aan toe, ook weer een essaybundel. En wel van Katrin Swartenbroux, die in OK dan niet (de eerste uitgave van uitgeverij Murrow) vlijmscherp, intelligent en met heel fijne humor vertelt over, om de ondertitel te citeren en niet te veel weg te geven: mijlpalen, maakbaarheid en de millennial mindfuck.
Irwan Droog (Den Haag, 1984) is auteur, redacteur en vertaler. In 2022 verscheen zijn debuut Het huis aan het einde (Thomas Rap).
