Literaire tijdschriften zijn niet alleen voor de echte literatuurkenner interessant maar vooral ook voor de liefhebber. Een literair blad is een mooi platform om je onder meer te laten verrassen door literaire binnenkomers of vergeten schrijvers en boekfanaten.
De voorlaatste Parelduiker ( 2010 nr. 5) opent met het literaire levensverhaal van Kees Lekkerkerker, geschreven door Menno Voskuil. In 2002 bezocht Voskuil de tweeennegentig jarige Lekkerkerker. Met een kop thee binnen handbereik ontvouwt Kees Lekkerkerker in enkele zinnen aan de vijfentwintig jarige Voskuil zijn visie op de mens. Die kort gezegd hierop neerkomt: In de literatuur en in de wetenschap heb je hogere en lagere apen. Hogere apen vinden hun eigen persoon het belangrijkste en de lagere stelt zichzelf in dienst van de literatuur en de wetenschap. En Lekkerkerker rekende zichzelf tot de lagere apen. Toen Menno Voskuil iets tegen deze apentheorie wilde inbrengen werd hij direct bestempeld als zijnde een hogere aap omdat hij volgens Lekkerkerker niets van een lagere aap aanneemt. Einde discussie; en Voskuil spoelde de rest van zijn weerwoord snel door met een slok van zijn lauwe thee.
Kees Lekkerkerker, autodidact in de literatuur, werd als de schatbewaarder van Slauerhoff gezien. De houten scheepskist van Slauerhoff, die hem op al zijn reizen vergezeld had, was in het bezit van Lekkerkerker. Deze was een groot liefhebber van Slauerhoff en verzamelde elke publicatie van de dichter. Hij werd in 1936, kort na het overlijden van Slauerhoff, benoemd tot secretaris van de commissie die zich tot doel stelde het verzameld werk van Slauerhoff uit te geven. Van 1941 tot 1947 werkte Lekkerkerker als eerste redactionele assistent van de directie bij Uitgeverij Contact. Hij werd geprezen om zijn ‘uitstekende literaire smaak’. Maar door zijn autodidactschap voelde Lekkerkerker zich ook een outsider, vooral op die gebieden waar een academische titel of opleiding in aanzien stonden. Een zeer geliefde functie als conservator bij het Letterkundig Museum ging, vanwege het ontbreken van zo’n titel, aan hem voorbij. Uit deze tijd stamt waarschijnlijk Lekkerkerkers visie van de hogere en lagere apen, : ‘(…) het werk moet centraal staan, niet de maker.’ Kees Lekkerkerker was een gedreven literatuur liefhebber die naast het Verzameld werk van Slauerhoff ook de Verzamelde werken van Ed. Hoornik en Jacob Israel de Haan verzorgde.
Verder in dit nummer een biografische schets van schrijfster Greeth Gilhuis-Smitskamp en drukker van exclusieve uitgaven, Jan Erik Bouman. De eerste een vergeten literaire duizendpoot, columnist en verhalenschrijfster die te vergelijken is met Annie M.G. Schmidt en Freek de Jonge, volgens Monica Soeting. Soeting (recensent voor Trouw en hoofdredacteur van Biografie Bulletin ) beschrijft het leven van Gilhuis-Smitskamp op een betrokken wijze waarbij ze de wens uitspreekt dat er, ‘ooit in Nederland een uitgeverij wordt opgericht die zich, (…) om het werk van onterecht vergeten schrijvers bekommert.’ Wie weet wordt deze wens nog eens vervult.
Jan Erik Bouman was een fanatiek lezer, collectioneur en looddrukker. Hij verzorgde exclusieve uitgaven onder het impressum Hugin & Munin. Op integere wijze beschrijft Jan Paul Hinrichs (vakreferent Nederlands, Oost-Europees en Duits op de Leidse UB), zijn ontmoeting met deze looddrukker te Utrecht. En hoe deze, voor Hinrichs vrijwel onbekende man, hem vanaf zijn sterfbed een exclusief oeuvre toevertrouwde van teksten van o.a.de Utrechter Kees Ouwens en de Amerikaanse auteur James Purdy.
Alle bijdragen uit de Parelduiker zijn geillustreerd met mooie foto’s.
Inhoud:
Menno Voskuil – In dienst van de letteren. Het literaire leven van Kees Lekkerkerker (1910-2006)
Peter Hofman – De controverse en verzoening tussen Lucebert en Bertus Aafjes
Monica Soeting – De troost van het dagelijkse. Het vergeten werk van Greeth Gilhuis-Smitskamp (1908-2008)
LAAGWATER – De waard danst dada / Wie was Hans Boslowits (addendum)
Jos Perry – Estrella. Een revolutie-cantate die niet doorging [Theun de Vries en Louis Andriessen]
Jan Paul Hinrichs – Jan Erik Bouman (1947-2010) en de exclusieve pers Hugin & Munin
Onbekende portretfoto’s van Harry Mulisch door Annelies Romein
DE LAATSTE PAGINA – Willem Ellenbroek, Harry Mulisch (1927-2010) over zichzelf
De Parelduiker
Uitgegeven door:
Stichting Het Oog in ’t Zeil / Uitgeverij Bas Lubberhuizen
verschijnt 5 keer p.j.
Prijs los nummer: € 9,50
Abonnementen: € 39,50 (buitenland € 45,–)
Zie voor meer: www.literairetijdschriften.org
