De mythische oom is alweer het veertiende werk van Mariët Meester (1958). In haar werk maakt ze vaak gebruik van haar eigen ervaringen, maar dit werk is volledig autobiografisch. Zo draagt ze het boek op aan ‘opa Daniël Meester’ en vinden we op pagina 11 een stamboom van de familie Meester.
De mythische oom vertelt het verhaal van de reis van Mariët naar haar oom Peter. Op jonge leeftijd is hij naar Amerika geëmigreerd en heeft daar zijn leven opgebouwd. Peter krijgt te kampen met leukemie, maar geneest uiteindelijk door middel van een stamceltransplantatie. Zijn broer Jan, de vader van Mariët, is donor. Mariët gaat naar hem op zoek, om hem en haar Amerikaanse tak van de familie, en hun manier van leven (dat gedomineerd wordt door hun orthodoxe) geloof te leren kennen, en om met hem te spreken over zijn bijzondere genezing.

Het boek, verhalend non-fictie, bevat 284 pagina’s en is verdeeld in een proloog, negentien hoofdstukken en een epiloog. De oneven hoofdstukken vertellen het verhaal van de ontwikkeling van Peter, van jonge Groningse jongen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog tot arts in de Verenigde Staten; de even hoofdstukken gaan over de reis van Mariët in de Verenigde Staten. De hoofdstukken over Peter zijn vooral verhalend, de andere hoofdstukken zijn vooral beschrijvend van aard, waarbij Meester het informeren van de lezer verkiest boven het hem vermaken. Enerzijds zorgt deze opbouw voor veel afwisseling, anderzijds is het ook verwarrend om steeds te moeten schakelen. De hoofdstukken over Peter zijn prettig geschreven, en zijn ontwikkeling is boeiend. Als kwajongen wordt hij van school verwijderd en zijn ouders hebben hun handen vol aan hem. Maar als hij verliefd wordt op Marie, moet hij zijn leven beteren om de goedkeuring van haar zeer christelijke ouders te krijgen om met haar te trouwen. Hij gaat vervroegd in dienst, hij weet zich daar op te werken, maar door een ernstig ongeluk kan hij niet blijven. Hij besluit dan achter Marie en haar ouders aan te gaan om zijn leven in Amerika op te bouwen. Hij is vastberaden om zich te laten leiden door de christelijke leer: ‘Hier in Amerika, waar veel gezondigd werd, was het nog belangrijker dan in Nederland om de Here te dienen en Zijn naam groot te maken’. De familie wil zich aansluiten bij de Christian Reformed Church, maar door een verschil van mening over de vraag of de bevrijding wel of niet door God geleid is, zijn ze niet welkom. De dominee die Peter en Marie trouwt, moet daarom helemaal uit Canada overkomen.

In Amerika vindt Peter, net als Marie, Mary vanaf dan, een baantje in een fabriek en later als benzinepompbeheerder, maar door het magere salaris besluit hij om medicijnen te gaan studeren. Hij krijgt de kans zich te bewijzen en slaagt er uiteindelijk in om een mooie carrière op te bouwen. Meester beschrijft deze gebeurtenissen op een hele vlotte manier, die prettig leest, maar een minpunt is dat ze wel erg veel kiest voor (te) grote woorden. Zo kijkt Peter als jongen naar ‘plassen opgedroogd bloed’, omzeilen ze een ‘berg puin’ met een ‘wolk stof’ erboven. Ook zoekt Meester graag naar meer literaire alternatieven voor alledaagse gebeurtenissen, waardoor de jongens bijvoorbeeld niet lopen maar ‘verder stuiven’ en Mariët en haar man van de oprit ‘zoeven’.

Voor het hele boek geldt dat Meester veel oog voor detail heeft, waardoor ze de lezer een realistisch beeld presenteert: ‘Nog iets verder in de straat […] is op een blinde muur langs een parkeerplaats een compleet oud-Hollands straatje nageschilderd; […] er lopen tweedimensionale kaasdragers voor, een oud vrouwtje met kniekousen en een stok, andere vrouwtjes met kanten puntmutsen.’ Het sterkst zijn haar beschrijvingen van personages, waarbij ze met treffende woorden zowel het innerlijk als het uiterlijk beschrijft: ‘Immanuel lacht veel, met een kenmerkend geluid dat je hinniken zou kunnen noemen als hij niet zo sympathiek was. Hij heeft een apart, rond gezicht met bruin haar. Doordat de haargrens over de hele breedte terugwijkt, wordt zijn hoge voorhoofd benadrukt.’

Af en toe slaat ze een beetje door in haar beschrijvingen, waardoor ze wel erg weinig aan de lezer overlaat, zoals bijvoorbeeld het geval is bij ‘We rijden Lynden binnen. Je spreekt het uit als “Linden”.’

Voor dit werk heeft Meester veel voorstudie gedaan en is ze drie maanden in de Verenigde Staten geweest. Dat is te merken: Meester weet waar ze over spreekt en ze heeft achterin het boek een literatuurlijst opgenomen van de door haar geraadpleegde werken. Zo legt ze bijvoorbeeld de geschiedenis en de opkomst van diverse kerken zeer gedetailleerd en duidelijk uit, en weet ze de verschillen goed te beschrijven. Daardoor is dit boek niet alleen een verslag van haar ervaringen, maar ook een informatief boek over een klein deel van Amerika wat voor veel Nederlanders van bijzondere waarde zal zijn, aangezien de bevolking van Lynden voor vijftig procent uit mensen met een Nederlandse achtergrond bestaat. En hoewel de kerkgeschiedenis voor deze regio heel belangrijk is, beschrijft Meester ook de immigratie van Nederlanders naar Amerika en de ontwikkelingen van jonge Nederlanders in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw.

In De mythische oom uit Meesters kennis zich onder andere in lange beschrijvingen van de totstandkoming van verschillende christelijke kerken, waardoor dit boek niet voor iedereen even toegankelijk is. Voor een lezer die geïnteresseerd is in deze ontwikkelingen en het leven dààr is dit boek uitermate geschikt, voor anderen is het door de lange, gedetailleerde beschrijvingen en het uitblijven van spanning, een taaie kluif.