Cornelis Johannes Jacobus Maria Nooteboom (Den Haag, 31 juli 1933) groeide uit tot een van Nederlands beste literaire exportproducten van de twintigste eeuw. Hij debuteerde in 1955 met de kleine roman Philip en de anderen, al snel gevolgd door zijn eerste dichtbundel De doden zoeken een huis in 1956. In de ruim halve eeuw die volgde, bouwde Nooteboom een ontzagwekkend oeuvre op, waarvoor hij de P.C. Hooft-prijs in ontvangst mocht nemen.
Persoonlijk
Nooteboom wordt in 1933 geboren in Den Haag. Hij volgt les op maar liefst vier middelbare scholen, waaronder een franciscaner klooster in Venray en een augustijner gymnasium in Eindhoven, omdat hij vaak wordt weggestuurd als ‘lastpak’. Uiteindelijk voltooid hij zijn middelbare opleiding op een avondgymnasium te Utrecht.
In 1951 begint hij met werken bij een Hilversumse bank, maar als hij wordt afgekeurd voor het leger ? ‘te mager’ ? begint hij met zwerven door Europa.
Tijdens zijn reis schrijft hij het eerste hoofdstuk van zijn debuutroman Philip en de anderen. In Nederland verschijnt deze roman in 1955.
Een jaar later volgt dichtbundel De doden zoeken een huis en schrijft hij zijn eerste grote journalistieke reportage voor Het Parool over de Hongaarse opstand. Aan het eind van de jaren vijftig begint hij reisverhalen te schrijven voor Elsevier, de basis voor zijn ruime oeuvre in dit genre.
Na De ridder is gestorven (1963) schrijft hij bijna twintig jaar geen roman. Vanaf 1961 is hij redacteur bij de Volkskrant en in 1967 begint hij als reisredacteur bij het tijdschrift Avenue.
In 1980 verschijnt zijn bekendste roman, Rituelen. Het werd in 1981 bekroond met de Ferdinand Bordewijk Prijs, en werd in 1989 verfilmd onder regie van Herbert Curiël, met in de hoofdrollen Derek de Lint en Thom Hoffman.
Nooteboom heeft veel lezers in Duitsland, en is verder vertaald in het Engels, het Spaans, het Frans, het Turks, het Hongaars en vele andere talen.
Cees Nooteboom woont afwisselend in Amsterdam en op het Spaanse eiland Menorca.
Bijzonderheden
- Hoewel zijn literaire activiteiten zich uitstrekken over haast ieder literair genre, en hij vooral bekendheid verkreeg als de schrijver van romans als Rituelen, In Nederland en Allerzielen, beschouwt Nooteboom zelf zich bovenal als een dichter. In zijn gedichten buigt hij zich vaak, al dan niet refererend aan het werk van collega’s uit de wereldliteratuur of grote kunstenaars en denkers, over elementaire existentiële en filosofische vraagstukken.
- De hoofdpersonen van Nooteboom zijn vaak complex en in zijn verhalen hanteert hij vaak de techniek van de raamvertelling. Bovendien werkt hij veel met verschillende stijlen binnen één roman.
- In 1957 trouwde Nooteboom met Fanny Lichtveld. Hij scheidde en had van 1965 tot 1979 een relatie met Liesbeth List, voor wie hij ook een aantal teksten schreef.
- In 2004 was Nooteboom een van de zes dichters die Nobelprijswinnaar J.M. Coetzee uitkoos voor zijn Engelstalige bloemlezing Landscape with Rowers ? Poetry from the Netherlands.
- Begin jaren vijftig leert Nooteboom in Parijs Philip Mechanicus kennen. De naam Philip in zijn debuutroman is een verwijzing naar Mechanicus.
- Op 24 juli 2005 trad hij op in het programma Zomergasten bij de VPRO.
Bron: www.literairnederland.nl
Links
Werken
- Phillip en de anderen (1954, roman)
- De doden zoeken een huis (1956, gedichten)
- De verliefde gevangene (1958, roman)
- Koude gedichten (1959, gedichten)
- De zwanen van de Theems (1959, toneel)
- Het zwarte gedicht (1960, gedichten)
- De koning is dood (1961, roman)
- Een middag in Bruay (1963, reisverhalen)
- De ridder is gestorven (1963, roman)
- Gesloten gedichten (1964, gedichten)
- Een nacht in Tunesië (1965, reisverhalen)
- Een ochtend in Bahia (1968, reisverhalen)
- De Parijse beroerte (1968, reportage)
- Gemaakte gedichten (1970, gedichten)
- Bitter Bolivia / Maanland Mali (1971, reisverhalen)
- Open als een schelp – dicht als een steen (1978, gedichten)
- Een avond in Isfahan (1978, reisverhalen)
- Rituelen (1980, roman)
- Nooit gebouwd Nederland. ‘want tussen droom en daad staan wetten in de weg en practische bezwaren…’ (1980, essay)
- Voorbije passages, reisverhalen (1981, reisverhalen)
- Een lied van schijn en wezen (1981, novelle)
- Voorbije passages 2 (1981, reisverhalen)
- Gyges en Kandaules. Een koningsdrama (1982, toneel)
- Mokusei! (1982, novelle)
- Aas (1982, gedichten)
- Waar je gevallen bent, blijf je (1983, reisverhalen)
- Vuurtijd, IJstijd. Gedichten 1955-1983 (1984, gedichten)
- In Nederland (1984, roman)
- De zucht naar het Westen (1985, reisverhalen)
- De dichter en de dingen (1986)
- De Boeddha achter de schutting. Aan de oever van de Chaophraya (1986, novelle)
- Het Spaans van Spanje (1986)
- De brief (1988)
- De wereld een reiziger (1989, reisverhalen)
- Het gezicht van het oog (1989, gedichten)
- Berlijnse notities (1990, reisverhalen)
- Rollende stenen, getijde (1991, met schilderijen van Jan van den Berg)
- Vreemd water (1991, reisverhalen)
- Het volgende verhaal (1991, boekenweekgeschenk)
- De omweg naar Santiago (1992, reisverhalen)
- Zurbaránk (1992, reisverhalen)
- Groeneveld: herinneringen aan een landhuis in Baarn 1946-1966 (1993)
- De ontvoering van Europa (1993, essay)
- Zelfportret van een ander. Dromen van het eiland en de stad van vroeger (1993, prozagedichten)
- De koning van Suriname (1993, reisverhalen)
- Van de lente de dauw. Oosterse reizen (1995, reisverhalen)
- De koning van Suriname (1997, reisverhalen)
- De filosoof zonder ogen: Europese reizen (1997, reisverhalen)
- Terugkeer naar Berlijn (1997, reisverhalen)
- Allerzielen (1998, roman)
- Zo kon het zijn (1999, gedichten)
- Bitterzoet, honderd gedichten van vroeger en zeventien nieuwe (2000, gedichten)
- Nootebooms Hotel (2002)
- Paradijs Verloren (2004, roman)
- Het geluid van Zijn naam. Reizen door de Islamitische wereld (2005)
- De slapende goden | Sueños y otras mentiras (2005, een livre de peintre met lithografieën van Jürgen Partenheimer)
- Graven van dichters en denkers (2007, met foto’s van Simone Sassen)
- Rode Regen (2007, verhalen)
Prijzen
- 1957 – Anne Frank-prijs voor Philip en de anderen
- 1960 – Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Ibicenzer gedicht
- 1960 – ANV-Visser Neerlandia-prijs voor De zwanen van de Theems
- 1963 – Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs voor De ridder is gestorven
- 1965 – Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Gesloten gedichten
- 1978 – Jan Campertprijs voor Open als een schelp – dicht als een steen
- 1981 – Ferdinand Bordewijk Prijs voor Rituelen
- 1982 – Cestoda-prijs
- 1982 – Mobil Pegasus Literatuur Prijs voor Rituelen
- 1985 – Multatuli-prijs voor In Nederland
- 1992 – Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre
- 1993 – Aristeion-prijs (Europese Literatuurprijs)
- 2000 – Gedichtendagprijzen voor het gedicht ‘Harba lori fa’ uit de bundel Zo kon het zijn
- 2002 – Goethe-prijs
- 2002 – Oostenrijkse staatsprijs
- 2004 – P.C. Hooftprijs voor zijn gehele oeuvre
Benoemingen
- 1997 Benoemd tot Honorary member of the Modern Language Association of the United States of America.
- 2006 Eredoctoraat Radboud Universiteit.
