Wat ik jongeren die niet lezen zou willen zeggen: een boek hoeft niet helemaal gelezen te worden, je mag er ook in bladeren. Weet dat woorden zinnen vormen die tot fragmenten uitgroeien die blad na blad een verhaal, een boek, een roman worden. Weet dat het lezen van een woord, een zin genoeg kan zijn om gegrepen te worden. Het woord dat je dwingt verder te lezen is iets anders dan iemand die tegen je zegt dat je moet lezen, of je met een leeslijst opzadelt. Met zoveel boektitels op een lijst zou ik me ook geen raad weten. Alsof je uit de garderobe van je ouders een outfit moet aanmeten zonder te weten wat een outfit precies inhoudt. Dat anderen denken te weten wat goed voor je is, brengt je helemaal in de weigerstand. Dus neem het heft in eigen handen, laat niemand je zeggen wat je moet lezen, bepaal gewoon zelf dát je wilt lezen. Hoe te beginnen?
Misschien hebben je ouders een boekenkast, snuffel daar eens in (kom je gelijk te weten wat de verlangens van je ouders zijn, dat kun je aflezen aan hun boeken) en anders ga je gewoon naar een boekenwinkel. Daar loop je langs de kasten (niet ingaan op de vraag of ze kunnen helpen, je kunt het zelf) en laat je ogen over de ruggen van de boeken gaan. Wat helpt is als je een beetje in de put zit, een beetje down bent. Oriënteer je op kleur, naam of titel van een boeken. Als een boek je aanspreekt (ja, boeken kunnen spreken), neem die eruit. Open het, lees een stukje, dat kan het begin zijn, een eerste zin zoals deze: ‘Nu ze bij elkaar zitten zijn ze niet meer zo bang.’ Of blader verder, vind een fragment als: ‘Met haar vingers graaft ze in de grond, in haar mond. De aarde knerpt tussen haar tanden, maar het smaakt niet vies. Woedend gebaart mama achter het raam: Wat doe je daar? Je lijkt wel gek! maar zo ontheemd voelt ze zich dat het knarst tot in haar ziel.’
Knarsen tot in de ziel, dat zegt je iets, al vond je het eerst belachelijk (wie eet er nu zand?) Maar, als je eerlijk bent, wil je weten waarom iemand dat doet, en hoe het verder gaat met degene die het knerpen van zand tussen haar tanden tot in de ziel ervaart. Je bladert verder en leest over een innerlijke strijd naar vrijheid, naar een erkennen van wie je bent, in een taal die je niet helemaal begrijpt. Dat geeft niet, je hoeft niet alles te begrijpen, als je de passie maar voelt. Hoe woorden en meningen iemand gevangen kunnen zetten. En dat niets zo fijn is als lezen over dingen waar jezelf mee worstelt. Pak gewoon een boek, de rest gaat vanzelf.
Citaten uit: Wind / Gerry van der Linden / Uitgeverij Auteursdomein
Inge Meijer is een pseudoniem, leest alle dagen en schrijft over ontdekkingen in de marges van de literatuur.
