Op de vierde ochtend van dit nieuwe jaar luister ik naar PJ Harvey, ‘My head on your pillow’. Een nummer van de Joan Didion afspeellijst op Spotify (zoek dat op!). Nummers van onder meer Joni Mitchell, Janis Joplin, en Nico (van de The Velvet Underground), met haar ‘groundgy’ manier van zingen. De Duitse zangeres leefde even met Jim Morrison, was muze van Andy Warhol, verongelukte op negenenveertig jarige leeftijd met een fiets (een fiets!) op Ibiza. Er is een film uit 2017 over haar laatste levensjaar, Nico, 1988, van Susanna Nicchiarelli (die wil ik zien). Wat ik zag was The Center will not Hold, een documentaire over Joan Didion. Joan Didion, tien letters, vijf lettergrepen, schreef essays die lezen als een roman. Het zingt in mij ‘Joan Didion, Doan Jidion, Joan Di-di-dion’, als betrof het een liefde. December 2003 overleed haar man, John Dunne, ze schreef erover in Het jaar van magisch denken.
Bij de dood van een levenspartner ontstaat er een focus naar het punt van ontbreken. Joan Didion noemt het in haar boek ‘de draaikolk’, waarin ze steeds verdwijnt, naar het moment getrokken toen John nog leefde. John weer in zijn stoel bij de open haard op een december avond in 2003 terwijl zij in de keuken iets klaarmaakt. Ze waren net terug uit het Beth Israel Hospital waar hun dochter Quintana in coma lag. Zij stak de haard aan, hij ging in zijn stoel bij de haard zitten. Ze zette het eten op tafel, onderwijl praatten ze met elkaar. Ze stak kaarsen aan, mengde sla, en dan, ‘John was aan het praten en toen niet meer.’ Hij valt voorover op tafel, zij denkt dat hij een grapje maakt, zegt ‘Niet doen’, sjort aan hem, belt een ambulance.
In de documentaire is Didion een broze vrouw die aan Parkinson lijdt. Een zachtmoedig mens, romanticus. In de documentaire vertelt ze hoe John Wayne in de film A love Song tegen zijn tegenspeelster zegt: ‘Ik bouw je een huis in de bocht bij de rivier waar de populieren (Were the Cotton grows) groeien.’ Als jonge vrouw hoopte ze dat iemand zoiets tegen haar zou zeggen. Het werd John Dunne. Na zijn dood vindt ze een notitie van hem over hun trouwdag. ‘Terwijl we naar het altaar liepen, hielden we elkaar voor dat we er de volgende week weer mee konden ophouden en niet hoefden te wachten tot de dood ons scheidde.’ Zoals gezegd, ze waren onafscheidelijk tot aan de dood.
De haar toegewezen sociaal werker zegt waar ze bijstaat tegen de arts die het doodsbericht van haar man komt brengen, ‘Ze is nogal een koelbloedig type.’ Ook daar lijkt ze niet mee te zitten. In de documentaire zegt ze, ‘Ik weet niet wat verliefd worden is, dat maakt geen deel uit van mijn leven. Ik weet nog wel, toen ik John ontmoette, dat ik wilde dat dit nooit ophield.’ Ze zegt ook dat ze niet gelukkig waren. ‘Hij had een driftig humeur, werd driftig om alles.’ Daarbij wapperde ze met haar door Parkinson onwillige hand. Dat je kunt leven met iemand die zo is als John was, dat is meer dan een koelbloedige liefdesverklaring.
Joan Didion overleed twee dagen voor kerst op zevenentachtig jarige leeftijd aan de gevolgen van Parkinson in Manhatten. Lees haar boeken.
Inge Meijer is een pseudoniem, schrijft columns met gesloten gordijnen.
