Waar heb ik die naam eerder gehoord?
De debutant Het aantal debuten dat wordt uitgegeven, groeit als kool. Dit blijkt ook uit het bericht, dat vorige maand in Boekblad stond: ‘Literair agent Sebes kent succesvol eerste half jaar’. Wie geregeld een boekwinkel bezoekt, ziet op de presentatietafels vaak boeken van debutanten liggen. Eén ding hebben deze debutanten gemeen. Ze hebben allemaal hetzelfde lastige proces doorgemaakt: het vinden van een uitgeverij en alles wat daar bij komt kijken. Of bijna allemaal, want er zijn altijd uitzonderingen.
Zo is daar Jonathan van het Reve. Vierentwintig jaar oud, Vossiusgymnasiast, momenteel kok. En niet te vergeten: Jonathan is het kleinkind van Karel van het Reve en Gerard Reve was zijn oudoom. Hij debuteert met zijn novelle ‘De boot en het meisje’ bij uitgeverij Nijgh & Van Ditmar. Eerlijk is eerlijk: Jonathan hoefde er niet veel voor te doen. Hij had het als debutant wel erg gemakkelijk. Het schrijversleven werd hem in de schoot geworpen. Iemand van uitgeverij Nijgh & Van Ditmar at namelijk in het restaurant waar Van het Reve werkte. Hij vroeg aan de debutant in wording of hij hem eens iets kon laten lezen. Dat gebeurde. Vervolgens vroeg de uitgeverij of hij niet een boek kon gaan schrijven. En dat kon hij. Dit is in het kort en in grote lijnen het verhaal over het ontstaan van de novelle ‘De boot en het meisje’, die in een prachtig, verzorgde uitgave is verschenen. Je kunt het niet echt een romantisch verhaal noemen over het ontstaan van schrijverschap of over het hebben van bepaalde drijfveren als jonge debutant.
Het boek
‘De boot en het meisje’ gaat over Leo die een oogje heeft op Rosa, ook al wordt dit niet expliciet genoemd. Hij gaat een boot kopen en heeft iemand nodig die samen met hem de boot uit Lauwersoog wil halen. Leo hoopt dat Rosa met hem meegaat, maar die houdt de boot af. Rosa is een echt literatuurmeisje: je hebt eerder over haar gelezen in de romans van Zwagerman en Giphart. Ze is moeilijk te vangen, vaag maar ook stellig. Leo is een doorzetter en hoopt dat ze toch met hem meegaat. Hij bezoekt Rosa geregeld in het café waar ze werkt en nodigt haar uit voor het eten. Wat er ook gebeurt: het blijft een vriendschappelijke relatie.
De twee hoofdpersonen hebben niet veel om het lijf. Van het Reve diept de personages onvoldoende uit om je goed te kunnen identificeren met Leo en Rosa. Wat Van het Reve wel goed beschrijft, zijn de dialogen. Er wordt veel gepraat in de novelle. Tussen Leo en Rosa, maar ook tussen Leo en zijn buurman. Het zijn vooral deze gesprekken die noemenswaardig zijn. Ze zijn namelijk zo nu en dan erg grappig, puntig en scherp geformuleerd.
Uiteindelijk haalt Leo de boot alleen op. Het symboliseert zijn eenzaamheid. Het ophalen van de boot moet je ook zien als een vlucht uit de grote stad. Leo wil graag gaan varen en zijn dagelijkse sleur hiermee doorbreken, want hij verveelt zich. Omdat de hoofdstukken ook nog eens in dagen zijn verdeeld, ligt een vergelijking met de grootse roman ‘De avonden’ van zijn oudoom natuurlijk op de loer. Maar in tegenstelling tot de roman van Gerard Reve, is deze novelle niet aangrijpend. De karakters zijn niet verrassend, stilistisch gezien valt er weinig te genieten en het verhaal beklijft niet.
Het pseudoniem
Van het Reve wil serieus genomen worden. Dat waren zijn woorden in een interview met de Leeuwarder Courant. Als iemand zegt dat hij serieus wil worden genomen, moet je oppassen want dan is er iets aan de hand. In het geval van Van het Reve, doelt hij op zijn achternaam. Ja, daar kun je niet omheen. Maar waarom koos hij dan niet voor een pseudoniem? Dat zou veel beter zijn. Je wordt dan niet meteen vergeleken met je familieleden. Van het Reve zegt, dat zijn eigenlijke naam toch uit zou komen. Daar heeft hij gelijk in. Vroeg of laat komt er iemand achter, maar goed, als je direct onder een pseudoniem schrijft, heb je niet meteen te maken met recensenten die in iedere recensie je grootvader of oudoom aanhalen. Even later blijkt de eigenlijke reden waarom er niet voor een pseudoniem is gekozen. Volgens de uitgeverij worden er op voorhand al duizend exemplaren verkocht, omdat Jonathan de achternaam Van het Reve heeft. Zou dat ook de drijfveer van deze jonge debutant zijn geweest?
Jonathan van het Reve – De boot en het meisje, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, 128 pagina’s, 978 90 388 9007 4
Bart Temme
