‘Alle goede literatuur is geestig,’ stelde schrijver Arie Storm toen hij in 2001 voor Nymph werd geïnterviewd. Onlangs verscheen Storms vierde roman, Afgunst. Was zijn debuut Hémans duik (1994) al een opvallend sterke, humoristische roman, de opvolgers Hemellicht (1997) en De ongeborene (2001) las ik met steeds meer plezier. Ook Afgunst is weer een onmiskenbare Storm: de hoofdpersoon is een weinig succesvol schrijver die het onderscheid tussen de werkelijkheid en zijn verbeelding niet meer zo helder ziet, het schrijverschapsthema en de verwijzingen naar literaire collega’s zijn wederom aanwezig, en: het is allemaal bijzonder geestig.
De ikfiguur blikt terug op een periode van zijn leven waarin hij zich staande probeert te houden als schrijvende tandartsassistent, terwijl hij zijn vriendin verdenkt van overspel met een gezamenlijke kennis. Hoewel hij aanvankelijk nonchalant omgaat met deze vermoedens en hij veinst te werken aan ‘een autobiografische historische roman’, wordt hij langzaam meegesleurd in de al dan niet in zijn fantasie bestaande affaires van zijn vriendin. De aanwijzingen zijn er dan ook naar: ‘We namen afscheid van elkaar. Ik gaf de persoon in kwestie een hand, hij gaf mijn vriendin een kus. Eén kus, twee kussen, drie kussen en toen stonden ze opeens te tongzoenen. De persoon in kwestie stond te tongzoenen met mijn vriendin en ik stond erbij. Ik keek een beetje de andere kant op totdat ze klaar waren met afscheid nemen. Het duurde een minuut of tien.’ Dat de ikfiguur over een pistool en een vaak op hol slaand associatievermogen beschikt, maakt zijn leven er bepaald niet gemakkelijker op.
Wat Afgunst in mijn ogen nog beter maakt dan Storms eerdere boeken, is de sterkere beheersing over een afgeronde plot. De lezer deelt de twijfels en onzekerheden van de schrijvende tandartsassistent, al is deze een onbetrouwbare verteller van het zuiverste water. Veroorloofde Storm zich in De ongeborene nogal eens uitstapjes van het eigenlijke verhaal – een beschouwing over Anna Enquists schrijfstijl, het citeren van flapteksten van sciencefictionfilms, et cetera -, in Afgunst maken zulke uitstapjes werkelijk deel uit van het verhaal. We vinden in Storms nieuwe roman eveneens het van De ongeborene bekende ‘web van zaken die op het eerste gezicht nauwelijks met elkaar te maken lijken te hebben’, maar hier valt werkelijk alles met alles samen. Een brand in de Haagse Schilderswijk in 1997 waarbij enkele Turkse gezinsleden omkwamen; de Hollywood-filmster James Stewart die de ikfiguur preoccupeert tijdens een vruchteloze poging tot masturberen; het weinig opwekkende werk bij de holistische tandartspraktijk The Smile Factory en allerhande vermoedens en gevolgen van overspel: Storm smeedt er een naadloos geheel van dat het eigenlijke thema nergens in de weg staat – wat doet een man die zijn vriendin van overspel verdenkt, terwijl de ‘persoon in kwestie’ een bekende is?
Het is treurig dat Storms eerste boeken alleen nog antiquarisch verkrijgbaar zijn en dat de doorgaans lovende kritieken nog niet samengaan met duizelingwekkende verkoopcijfers. Kortom: het wordt allang tijd dat Arie Storm doorbreekt bij een groter publiek. Dat het een afgunstige zomer moge worden.
