Noordse lente
Gebonden, gecartonneerd, linnen band. Achter op de laatste pagina is een stickertje geplakt waar een leeslint aan hangt. De vertaalster van de bundel Rusland Lethe Lorelei – een bloemlezing vertaalde Russische poezië – heeft het er misschien zelf wel ingeplakt, want de uitgave is in eigen beheer uitgegeven. Ze dacht bij het inplakken van alle vijhonderd exemplaren dat het lint de lezer wellicht van pas zou komen om lucht te scheppen in de hoogstpersoonlijke bloemlezing uit het werk van Poesjkin, Tjoettsjev, Goemiljov, Achmatova, Mandelstam, Pasternak, Galitsj, Okoedzjava en Achmadoelina. Nog voor het inplakken zijn de linten op maat gesneden. Als je dat in eigen beheer doet weet je dat een leeslint een ruime drie centimeter langer moet zijn dan de diagonaal van het boek. Iets wat ook de betere drukker nog wel eens vergeet.
In deze tweetalige editie geeft de vertaalster Nina Targan Mouravi een verklaring voor het verschijnen van dit boekje. Het is een ‘afrekening met een tergend onvermogen datgene wat mij bekend en dierbaar is adequaat in het Nederlands over te brengen. […] De boeken van Georgische auteurs die mijn moeder naar het Russisch had vertaald zouden een complete boekenkast kunnen vullen.’ Dat is eigenlijk de mooiste motivatie voor een bloemlezing, dat wat je bekend en dierbaar is aan anderen willen tonen. Bijvoorbeeld omdat de gedichten nog niet vertaald zijn. Of omdat sommige dichters minder bekend zijn.
‘Men moet in een noordelijk land hebben geleefd om te begrijpen waarom Russische dichters zo uitbundig het voorjaar bezingen,’ staat te lezen in het begeleidend stukje over Fjodor Tjoettsev en dat is de kracht van deze bloemlezing: een bloemlezing van binnenuit. Waarom zie je dat zo weinig, wat is eigenlijk logischer dan een hoogstpersoonlijke bloemlezing van vertaalde poëzie. Waarom zijn het zo vaak Nederlandse vertalers? Of soms niet eens vertalers. In dit boek krijgt de lezer een heel stuk Russische geschiedenis mee, en soms persoonlijke geschiedenis van Nina Targan Mouravi. En dit geeft meer context aan de poëzie die je leest dan je gewend bent. De ‘salon’ van Mouravi gaat nog verder. Er zit een cd bij! De vertaalster leest op melodie de vertaling, en vervolgens het Russische origineel. Nog een manier om de lezer kennis te laten nemen van het wezen van de gekozen gedichten.
De dichters worden op een onconventionele, zeer persoonlijk manier geïntroduceert: ‘Wij Russen zijn al eeuwen verliefd op Poesjkin ? dat merk je ook aan de nijdige opmerkingen van dichteressen als Tsvetajeva en Achmatova aan het adres van zijn schone, verondersteld onnozele, jonge echtgenote. Tja, als zíj met hem getrowd waren dan had hij geen reden voor een duel gehad en voelde hij zich begrepen leken zij te denken.’ En ook in de keuze van de gedichten lijkt Mouravi voortdurend in hun eigen woorden – die nu ook de hare zijn – in gesprek te zijn met de dichters die ze bloemleest
Aan Ivan Poesin
Mijn eerste vriend, nog steeds aanbeden!
Zelfs ik heb grif mijn lot bedankt,
Wanneer het klokje van jouw slede
Mijn desolate, mijn besneeuwde
Gehuchtje vulde met zijn klank.
En biddend hef ik thans mijn armen:
Laat nu mijn stem aan jouw gemoed
Vertroosting schenken en erbarmen,
Dat ons verbond je cel mag warmen
Met zijn vertrouwde, milde gloed.
Bij Bella Achmadoelina schrijft de vertaalster: ‘Bella Achmadoelina heb ik vaak zien optreden. Zij was betoverend. Zangerig als een sjamaan reciteerde zij haar fraaie, ingewikkeld gecontrueerde regels, doordrenkt met alliteraties en metaforen.’
En ze kiest:
[…]
Ik weet dat ik bij jou de wijsheid vind,
Dat vorm en inhoud telkens zullen rijmen,
En de natuur komt bij me als een kind
Met al haar akkefietjes en geheimen.
En dan alleen, door tranen van weleer,
Door armoe, en verdriet en oude pijnen
Verschijnen voor de allerlaatste keer
Die dierbare gezichten ? en verdwijnen.
Een bloemlezing als een zelf samengesteld Liber Amicorum. Voor en door Nina Targan Mouravi. En 499 andere gelukkigen.
Ik voeg er mijn Poesjkin in een vertaling van Frans Joseph van Agt aan toe:
Geliefder is een laatste bloem
dan al de pracht van ’t vroeg seizoen.
Zij wekt bij ons bedroefde dromen
met des te warmer levend vuur.
Zo, bij het scheiden, leeft dat uur
soms meer dan het zoet samenkomen.
Rusland Lethe Lorelei. Vertaling, voordracht en inleiding: Nina Targan Mouravi, Uitgeverij Azazello Met gedichten van Poesjkin ? Tjoettsjev ? Goemiljov ? Achmatova ? Mandelstam ? Pasternak ? Galitsj ? Okoedzjava ? Achmadoelina
Technische gegevens:
ISBN 90-808825-2-6
Gebonden, gecartonneerd, linnen band
Druk: offsetdrukkerij Jan de Jong, Amsterdam
Bindwerk: binderij Van Waarden
228 pagina's, 220 pagina's tekst en illustraties
Audio-CD met tweetalige voordracht
Stemopname: Azazello, opnamelocatie: studio Grasland
verkoopprijs: 24, 50 euro
De bundel is te bestellen door het bedrag over te maken op 56.01.77.380 van Targan Ontwerp, o.v.v. Dichtbundel en uw adres. Mail dan voor de zekerheid uw bestelling door naar: info@hetportret.nu, of info@azazello.nl
mh
