Een opvallende verschijning op de shortlist voor de Libris prijs is de beeldroman Verder van de Vlaming Marc Legendre. Legendre tekende in het verleden de tamelijk klassieke gagstrip Biebel, over een betweterige peuter met een waterhoofd. Het contrast met Verder kan bijna niet groter. Dit is een doodserieus verhaal over twee geliefden, dat middels een ingenieuze raamvertelling wordt verbeeld als een schokkende you tube-documentaire. De platen zijn veelal bewerkte foto’s, soms vaag, alsof ze zijn gemaakt met de slechte camera van een telefoon, soms pijnlijk scherp en realistisch. Daarnaast zijn er beelden uit andere media, zoals televisie, opgenomen in op een collagemanier gemonteerde pagina’s. En verder veel dialoog tussen de twee gelieven, en fragmenten uit een dagboek.
De twee zijn gewend om elkaar elk jaar te spelen dat ze elkaar voor het eerst zien, soms in een duur restaurant, en dit jaar op een vakantie-eiland dat in dit seizoen geheel verlaten is. De vrouw wordt door een visser gebracht, en tot haar verbazing blijkt er een man in het dorpje te zijn die kunstwerken maakt van aangespoeld wrakhout. Langzaam leren ze elkaar kennen, en vertellen verhalen over hun jeugd. Gaandeweg blijkt dat ze elkaar al lang kennen, dat de verhalen grotendeels gelogen zijn, en vooral dat de vrouw haar man veracht en haat. Hij is een sensatiebeluste documentairemaker die de kijker wil shockeren en daarin steeds verder wil gaan, alles voor de kijkcijfers. Zijn vrouw helpt hem, maar probeert middels die documentaires het onrecht of het kwaad aan de kaak te stellen. Zij kan de beelden van vrouwenhandel en snuffmovies niet zomaar van haar netvlies wissen, terwijl hij zijn aandacht voor die onderwerpen kwijt is als de film af is.
Voor de man loopt het romantisch geplande verblijf op het eiland flink uit de hand. Hij wordt gedwongen na te denken over zijn werk, zijn daden en de motivering daarvan. Hij wordt opgesloten en gedwongen te kijken, verder dan de horizon.
De dialoog is fantastisch geschreven. De woorden worden steeds harder, de haat sijpelt er tussendoor en de wanhoop is voelbaar:
V: Het is niet zoals andere keren.
M: Wat bedoel je?
V. Misschien zijn het de verhalen.
De leugens.
De halve waarheden.
M: We speelden elke keer een spelletje, toch?
Hebben we altijd zo gedaan.
V: Ik dacht er nooit bij na.
Jij wou dat we net deden alsof we elkaar voor het eerst ontmoetten…
Verliefd werden…
En ik deed wat jij van mij verwachtte.
Meer niet.
M: Het was telkens lachen.
V: In het begin.
M: Fijn was het.
V. Nu niet.
Verder is een angstaanjagende beeldroman waarin sensatiezucht en integriteit, haat en liefde, oppervlakkigheid en verdieping op een verbluffende manier tegen elkaar worden uitgespeeld, tot de rillingen je over de rug lopen. Beeld en tekst spelen op elkaar in, en worden daardoor even belangrijk. De tekenstijl is uniek en weet het verhaal op een geheimzinnige manier nog meer betekenissen te geven. Dit boek verdient alle aandacht die het krijgt door de Libris-nominatie ten volle. En misschien op 6 mei ook de prijs zelf.
Marc Legendre, Verder, uitgeverij Atlas 2007
Patrick Bassant ? Literair Vlaanderen.
