Agenda
Op 26 november is het precies 150 jaar geleden dat Herman Gorter (1864-1927) werd geboren. Ter viering van zijn verjaardag presenteren Van Oorschot, Huis Clos en Perdu twee nieuwe boeken.
Bij Huis Clos verschijnt een heruitgave van Gorters lange, nooit bij leven gepubliceerde Een dag in ’t jaar (1889), onder de titel: Een glorieus ding, bezorgd en toegelicht door Johan Sonnenschein. Bij Van Oorschot verschijnt het brievenboek Geheime geliefden: brieven aan Ada Prins en Jenne Clinge Doorenbos, bezorgd door Lieneke Frerichs.
Een glorieus ding:
Gorter is nog altijd een geliefd dichter om wat hij schreef als twintiger: zijn lyrische epos Mei (1889) en zijn wilde lyriek uit Verzen (1890). Weinigen weten dat hij precies tussen die twee klassiekers nòg een meesterwerk schreef: Een dag in ’t jaar. Een groot gedicht over een jongen die zijn veilige torenkamer achterlaat voor een tocht naar de grote stad, waarin het Amsterdam van eind negentiende eeuw te herkennen valt. Daar aangekomen wordt de sensitieve dichter overvallen door de prikkels die het stadsleven te bieden heeft. Is aanvankelijk alles mooi, jong en lente, gaandeweg verandert het straatbeeld en blijkt de grootstad ook een bedreigende jungle waarin het ‘zwarte mannengespuis’ ronddoolt op zoek naar wijn en ‘bloedig vleesch’. In dit zorgvuldig gecomponeerde gedicht verstrijkt behalve een dag en een jaar ook een mensenleven – ja zelfs een hele beschaving. Een dag in ’t jaar bevat de meest duistere en decadente poëzie van een geboren natuurdichter.
Waarom Gorter Een dag in ’t jaar nooit heeft willen publiceren, wordt uitgebreid toegelicht door neerlandicus Johan Sonnenschein (1980).
Geheime geliefden:
Volgens zeggen moet Gorter een charismatische uitstraling hebben gehad. Naast zijn vrouw Wies Cnoop Koopmans had hij twee belangrijke geliefden: Ada Prins en Jenne Clinge Doorenbos, beiden aanvankelijk bijlesleerlingen. De verhouding met Ada begon rond 1901 en de briefwisseling met Jenne in 1910. Gorters vrouw was waarschijnlijk van beide verhoudingen op de hoogte. Jenne wist van het bestaan van Ada, maar Ada is altijd onkundig gebleven van de relatie met Jenne. Pas bij Gorters onverwachte dood in 1927 werd haar op pijnlijke wijze duidelijk dat niet zij, maar Jenne de belangrijkste vrouw in Gorters leven was geweest, die bovendien tot (literair) erfgename was benoemd.
Alle bewaard gebleven brieven van Gorter aan deze twee vrouwen zijn bij elkaar gevoegd. Het boek begint met de brieven aan Ada Prins. Gorter had met haar een warme, aardse relatie, zoals de verliefde, van geluk overlopende brieven duidelijk maken. Toen hun verhouding wat verflauwde werd Gorter verliefd op Jenne. Zij werd al spoedig in alle opzichten Gorters muze en ze stond hem bij in het beoordelen van zijn werk. Maar Gorter heeft het contact met Ada niet kunnen missen en meende ongetwijfeld ook dat zij niet zonder hem kon. Alles komt in deze brieven aan de orde, maar de belangrijkste thema’s zijn de liefde en de poëzie, en hoe die zich in Gorters gedichten met elkaar versmelten.
Tijdens deze presentatie dragen Johan Sonnenschein en Lieneke Frerichs fragmenten voor uit Gorters adolescentiegedicht en zijn liefdesbrieven. Onder andere Margot Schaap geeft een reactie op Een dag in ’t jaar.
Dick van Halsema en Marie Meeusen lezen ieder een brief voor die zij speciaal voor deze gelegenheid aan Gorter schreven. Frank Keizer brengt zijn liefdesgedicht ‘Voor Herman Gorter’ ten gehore.
Een avond Herman Gorter
Aanvang: 20.00 uur
Deur open: 19.30 uur
Entree: gratis
Kloveniersburgwal 86
1012 CZ Amsterdam
Tel: 020 627 62 95
info & reserveren
