Een effectief middel om een boek in het collectieve geheugen te verankeren, is de onheilstijding. Een voorwaarde voor canonisering is dat de onwenselijke toekomst – of abstracter: het Kwaad – het Goede serieus bedreigt. Hierom zijn de dystopieën 1984, Brave New World en Wij, geschreven door respectievelijk George Orwell, Aldous Huxley en Jevgeni Zamjatin onomstreden meesterwerken. Zij schetsten een monoculturele, beklemmende maatschappij waaraan niet te ontkomen valt, tenzij je het als vrijdenker met de dood bekoopt.

'Wie het ooit waagt mijn biografie te schrijven zal een doortrapte leugenaar moeten zijn' verzucht Eduard Douwes Dekker aan het eind van zijn leven. En daar is hij dan, die biografie, geschreven door Ger Beukenkamp: Multatuli, het leven van een klokkenluider in twintig dialogen. Van leugenachtigheid is echter geen sprake. Beukenkamps Multatuli is zoveel mogelijk gebaseerd op de geschriften van Multatuli zelf en op brieven van en aan hem. Het boek geeft een betrouwbaar beeld van het leven van de historische Douwes Dekker.